Wat is de relatie tussen het internet en de kwantumwereld? In een installatie in de Arebyte Gallery in Londen trekt de Britse kunstenaar Marios Athanasiou een mogelijke parallel, met zijn werk Superposition. De installatie ontleent zijn naam aan het verschijnsel van superpositie binnen de kwantummechanica. Dat verschijnsel beschrijft hoe materie in de subatomische wereld op hetzelfde moment als golf en als deeltje kan bestaan – totdat het wordt geregistreerd door een meetinstrument, waardoor het wordt gedwongen om een vorm aan te nemen.
Advertentie
Superposition vertaalt dat concept nu naar de fysieke en digitale wereld. In de fysieke wereld bestaat zijn kunstwerk alleen in de galerie, in de vorm van een bak met neongroene vloeistof, terwijl het online een alomtegenwoordige vorm aanneemt, namelijk als code in een browser.In de galerieruimte zit de slijmerige vloeistof in een zwarte kubus. De vloeistof reageert daarbij op UV-licht, waardoor het lijkt alsof het in de lucht zweeft. Vier apparaten – zogenaamde transducers – geven vibraties af die op het oppervlak als patronen zichtbaar worden. De vibraties worden gemeten door sensoren en vertaald naar een code, die op zijn beurt weer gebruikt wordt voor de online versie van de installatie, in de vorm van een virtueel golfbad (live te volgen op de website www.superposition.xyz - open in Chrome).Maar daar houdt de meta-heid van dit kunstwerk nog niet op. De virtuele golven op de website worden namelijk weer terugvertaald naar audio, die weer gebruikt wordt om de transducers in de tank te laten vibreren. Ben je er nog? Mooi, want dit zorgt opnieuw voor vibraties in het oppervlak van het slijm, waardoor de cirkel – of in de woorden van Anthanasiou, "de cybernetische feedbackloop van energie in een constante stroom van informatie" – rond is.The Creators Project sprak met Anthanasio over het kunstwerk en zijn interesse in de kwantummechanica, en hoe hij die heeft weten te vertalen naar een fysieke en virtuele werkelijkheid.
Advertentie
The Creators Project: Wat is precies het idee achter deze installatie?Marios Athanasiou: De wereld die in de kwantummechanica wordt omschreven is een wereld die wij ons als mensen bijna niet kunnen voorstellen, omdat onze hersenen nu eenmaal gemaakt zijn om de fysieke, alledaagse wereld waar te nemen. Virtual reality biedt ons nu de kans om iets te ervaren dat verder gaat dan onze normale wereld, om een andere, extremere werkelijkheid te ervaren, waar andere natuurwetten gelden. Door die extreme realiteiten te creëren en te ervaren zijn we in staat om de kwantumwereld beter te begrijpen, waardoor we onze ‘eigen’ fysieke wereld uiteindelijk ook beter zullen bevatten.Welke overeenkomsten zie je tussen die werelden?Een van de belangrijkste overeenkomsten is denk ik het concept van onstoffelijkheid en het concept van tijd. Zowel in de kwantumwereld als in virtual reality bestaat een deeltje in eerste instantie als respectievelijk een golf of computercode, totdat we het deeltje waarnemen en het voor onze ogen vorm krijgt. Ze bestaan dus beiden als een vorm van informatie, totdat ze als het ware worden ‘geactiveerd’ door onze perceptie. Daarnaast is het concept van tijd in beide werelden een rekbaar begrip. In de kwantumwereld is het verloop van tijd niet lineair, maar gedraagt het zich meer als een loop. In virtual reality is tijd ook flexibel, het is aan de programmeur om te bepalen hoe – en in welke richting – de tijd loopt.
Advertentie
De installatie
Wat zullen bezoekers ervaren als ze de installatie zien?Het kunstwerk is opgedeeld in twee gelijke delen. De ene helft van het kunstwerk is een fysiek object dat je alleen in de galerie kunt ervaren. De tweede online helft kun je juist altijd en overal bekijken. Bezoekers van de galerie ervaren dus alleen de fysieke manifestatie van één van de twee inputs/outputs van het feedbacksysteem. Om het werk compleet te maken zul je dus ook de website moeten bezoeken, om zo de virtuele manifestatie van het feedbacksysteem te kunnen ervaren.Kun je iets meer vertellen over wat je precies bedoelt met “een cybernetisch systeem van energie”?Het doel van dit werk is om te kijken naar de interactie tussen de fysieke en de virtuele wereld, en welk effect die interactie heeft op onze menselijke perceptie van realiteit. Met een cybernetisch systeem van energie bedoel ik een gesloten feedbacksysteem, waarin energie van de ene naar de andere vorm overgaat, terwijl ze door de bezoekers zelf in alle gedaantes kan worden ervaren.Zwart en groen lijken steeds in je werk terug te komen. Is er een speciale reden waarom je juist die kleuren gebruikt?Die twee kleuren worden geassocieerd met de vroege cyberpunk van de jaren tachtig, denk aan sciencefictionboeken als William Gibsons Neuromancer – voordat het allemaal commerciëler werd met films als The Matrix. De cyberpunks zijn een van de weinige technologische verzetsbewegingen tegen overheidsgestuurde vormen van controle die vandaag de dag gemeengoed zijn geworden.
Door je in te schrijven voor de VICE nieuwsbrief ga je ermee akkoord dat je elektronische communicatie van VICE ontvangt die soms advertenties of gesponsorde content kan bevatten.
