Deze kunstenaar met synesthesie ziet kleuren in muziek en schildert je favoriete liedjes

De meeste kunstenaars verdienen hun geld door te schilderen wat ze zien, maar Melissa McCracken, 26 jaar uit Kansas City in Missouri, schildert wat ze hoort. Ze lijdt aan een zeldzaam neurologisch verschijnsel dat ongeveer vier procent van de bevolking heeft, die de reactie van de hersenen op bepaalde prikkels door elkaar haalt.

Synesthesie heeft op iedereen een ander effect, maar de versie die McCracken heeft – bekend als chromesthesie – betekent dat ze spontaan en onwillekeurig kleuren ziet tijdens het luisteren naar muziek.

Ze sprak openhartig met Broadly over haar levenslange verhouding met de aandoening, hoe ze die inzet om kleurrijke schilderijen te maken en over de inspirerende kracht van muziek en het geheugen.

Broadly: Hoe kwam je erachter dat de meeste mensen niet horen in kleur?
Melissa McCracken: Vroeger dacht ik dat mijn synesthesie normaal was en dat als ik mensen ernaar zou vragen, dat dat dan hetzelfde zou zijn als vragen of ze de geur van koffie konden ruiken in een koffiebar. Toen ik zestien was, kwam ik erachter dat niet iedereen synesthesie had, doordat ik een ringtone uit wilde kiezen. Mijn telefoon was blauw en ik vertelde mijn vriend dat ik een 'oranje' liedje wilde kiezen, zodat die bij de kleur van mijn mobiel zou passen. Blauw en oranje zijn complementaire kleuren. Hij leek heel erg in de war en ik dacht dat er iets met hem aan de hand was. Tijdens een psychologieles op de middelbare school begreep ik het eindelijk. Dat was schokkend, omdat ik me er nooit bewust van was dat het ongewoon was.

Moet je je ogen dichtdoen om de kleuren te zien of vertroebelen ze je zicht?
Synesthesie zit me niet in de weg bij 'kijken' en is niet hallucinogeen. Het zweeft rond op dezelfde manier als wanneer je je iets voorstelt of als je een herinnering visualiseert. Ik hoef mijn ogen niet dicht te doen, maar het helpt wel om de kleuren beter te visualiseren.

Hoe kwam je erbij om je favoriete nummers te schilderen?
Kleuren waren voor mij het meest natuurlijk om te schilderen, omdat ik er altijd al van hield, dus ik wilde abstract werken. Ik begon met het schilderen van herinneringen van opmerkelijke momenten in mijn leven, terwijl ik dacht aan specifieke liedjes die daar een verband mee aangingen. Mensen leken geïnteresseerd in mijn synesthesie dus toen werd het mijn hoofdonderwerp.

Zien sommige muziekgenres er mooier uit dan andere?
Ik denk het wel. Expressieve muziek, zoals funk, is veel kleurrijker en al die verschillende instrumenten, melodieën en ritmes creëren een sterk kleur-intensief effect. Gitaren zijn over het algemeen goud en gebogen en piano's zijn meer gemarmerd en schokkerig door de akkoorden. Ik schilder bijna nooit akoestische muziek, omdat dat vaak één iemand is die op een gitaar speelt en zingt en ik schilder nooit countryliedjes, omdat dat saai gedempt bruin is. De toonsoort en klank hebben ook invloed, dus ik probeer het algemene gevoel van het lied over te brengen.

Ziet een lied er elke keer dat je ernaar luistert hetzelfde uit?
Het hangt af van waar ik me op focus. Als ik naar een baslijn luister die me nog nooit is opgevallen, of waar ik me nog nooit in heb verdiept, verandert het uiterlijk, maar over het algemeen ziet het er precies hetzelfde uit. Als ik twee keer hetzelfde nummer schilder, zal het schilderij anders zijn, omdat je niet twee keer de verf op dezelfde manier op het doek kunt spetteren.

Zien mensen met synesthesie dezelfde kleuren in dezelfde muziek?
Niet altijd. Ik heb ooit een andere schilder met synesthesie ontmoet en om te vergelijken hebben we allebei "Little Wings" van Jimi Hendrix geschilderd. Onze schilderijen zagen er totaal verschillend uit, waaruit blijkt hoe subjectief het is. Ik hou van de kunst van Kandinsky, omdat hij ook synesthesie had. Zijn schilderijen zijn veel geometrischer.

Weiger je weleens verzoekjes om liedjes te schilderen?
Ik wil trouw blijven aan wie ik ben als artiest, dus als een nummer niet visueel aantrekkelijk is of als het niet met mij resoneert, dan bedank ik beleefd. Mensen begrijpen dat meestal wel en willen niet dat ik iets doe waar ik niet achter sta. Aan de andere kant ontdek ik vaak bandjes die ik leuk vind door de suggesties van mensen.

Vind je een nummer leuk door hoe het eruitziet of ziet het er leuk uit doordat jij het nummer leuk vindt?
Dat is een kip-en-eiprobleem! Ik heb gehoord dat synesthesie heel associatief is. Veel mensen met synesthesie die kleuren aan letters geven, komen erachter dat dat correleert met de lettermagneten die op hun koelkast geplakt hebben gezeten. Ik vond roze en paars als kind prachtig en mijn favoriete liedjes uit die tijd hebben die kleur. Ik weet niet zeker of ik dat zelf heb verzonnen, of dat ik gewoon veel roze en paars om me heen had, of dat alles met elkaar te maken heeft.

Schilder je alleen liedjes of schilder je ook andere geluiden?
Geluid is niet zo spectaculair als muziek. Meestal is er dan een snelle uitbarsting van kleur en dan verdwijnt die weer. Maar voor de verjaardag van mijn moeder heb ik het geluid van haar voetstappen geschilderd. Ik herinner me het geklik van haar hakken als ze thuiskwam en dat was voor mij als kind een heel geruststellend (paars!) geluid.

Ken je andere mensen met synesthesie?
Tijdens mijn studie ontmoette ik een meisje en zij zag vormen als ze stemmen hoorde – ik herinner me dat haar vader driehoekig was – en ze proefde ook de hoogte van een toon. Een banaan was een hoge C, ofzo. Het was zo raar om tegen haar te praten. Hoewel ik het idee begrijp, is haar vorm van synesthesie voor mij nog steeds niet helemaal te bevatten.

Pharrell, Kanye West en Lady Gaga zijn de laatste tijd allemaal voor hun synesthesie uitgekomen. Is deze bewustwording positief?
Zeker. Iedereen die synesthesie heeft ervaren gaat daar anders mee om. Ik heb veel lieve e-mails gekregen van mensen met synesthesie die het gevoel hadden dat er iets mis was met hen, alleen omdat ze kleuren zagen als ze naar muziek luisterden. Het is geweldig dat er nu meer mensen bewust van zijn. Of het nou een positieve of negatieve ervaring is, het is altijd fijn om te weten dat anderen het ook hebben en dat je niet alleen bent.

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.