Tο υπόγειο του γραφείου κηδειών του James Donofrio στο Coney Island περιέχει ένα πραγματικό νεκροταφείο χαρτούρας. Υπάρχει όγκος αδειών και πιστοποιητικών που πάνε πακέτο με τη διαδικασία του πένθους και ο Donofrio έχει ντουλάπια αφιερωμένα στη γραφειοκρατία του θανάτου που εκτείνονται περίπου 4,5 μέτρα. Οι ζωές δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων είναι θαμμένες στη συλλογή του από ξεθωριασμένους πια φακέλους –αν και η ποιητική σημασία μειώνεται από την ντουλάπα εκεί δίπλα, που περιέχει κουτιά με στάχτες από τη δεκαετία του ’60–, δεκαετίες προτού το μέρος περάσει στην κυριότητά του, το 1988.
Videos by VICE
Είναι περίεργο πώς τα λείψανα των αγαπημένων καταλήγουν να μένουν πίσω. Σε μια πρόσφατη περίπτωση, ο αδερφός νόμιζε πως η αδερφή είχε τις στάχτες, την ώρα που η αδερφή νόμιζε το ίδιο. Σύμφωνα με τον νόμο, ο Donofrio είναι υποχρεωμένος να αποθηκεύει τα λείψανα μόνο για 180 μέρες – ωστόσο τα κρατάει και στέλνει επιμελώς πιστοποιημένες επιστολές σε κάθε επαφή δύο φορές τον χρόνο.
«Θα μπορούσα να τα θάψω. Θα μπορούσα να κάνω πολλά πράγματα μ’ αυτά», λέει. «Αλλά τα κρατάω σε περίπτωση που κάποιος μου τηλεφωνήσει και πει “γεια, πού είναι η μητέρα;”». Ανασηκώνει τους ώμους του και λέει «τι μπορείς να κάνεις;» Υπάρχει μια προφανής ένταση λόγω του γεγονότος ότι είναι ο μοναδικός συνοδός της τελευταίας εναπομείνασας φυσικής απόδειξης της ύπαρξης ενός ατόμου, αλλά ο Donofrio τη διαχειρίζεται καθημερινά από τότε που ήταν νεαρός άντρας. Πρέπει να το κάνει.
Πιστεύει ότι υπάρχει κάποιου είδους μετά θάνατον ζωή ή ύπαρξη – ότι πρέπει να συμπεριφέρεσαι στους ανθρώπους καλά στη ζωή, γιατί «θα τους δεις όλους στον θάνατο». Γι’ αυτόν και άλλους επαγγελματικούς λόγους, ο Donofrio λέει ότι «προσπαθώ να είμαι σωστός με όσους δουλεύω. Αυτό ελπίζω για τον εαυτό μου και αυτό θέλω για το προσωπικό μου. Θέλω όλοι με τους οποίους δουλεύω να αντιμετωπίζονται όπως θα ήθελα να αντιμετωπίζομαι εγώ».
Στα 57 του, ο Donofrio έχει κάτι από την παλιά ιταλική σχολή: είναι ταυτόχρονα ομιλητικός αλλά και απότομος. Κάνει ερωτήσεις προτού κόψει την απάντηση με μια άλλη ερώτηση˙ τηλεφωνεί από το αυτοκίνητό του και λιγότερο από ένα λεπτό αργότερα λέει «εντάξει, αντίο». Έχει στρογγυλό πρόσωπο και στρογγυλή κοιλιά και όταν συναντιόμαστε στις 07.30 το πρωί μια ηλιόλουστη μέρα του Ιουλίου, φοράει ένα άνετο λευκό φανελάκι και μια χρυσή αλυσίδα ενώ τελειώνει κάτι για μια άδεια εργασίας. Αργότερα, αλλάζει και φορά κοστούμι, και στη διάρκεια της μέρας –που περιλαμβάνει δύο κηδείες πριν από το μεσημεριανό– το κοστούμι αντιπροσωπεύει τους πολλούς διαφορετικούς τύπους εργασιών που αναλαμβάνει.
Πολλά από τα καθήκοντά του είναι διοικητικά, παρόλο που πριν από λίγες εβδομάδες έπρεπε να βοηθήσει να ανοίξουν έναν τάφο και μερικές φορές την εβδομάδα βαλσαμώνει πτώματα. Ο όρος «νεκροθάφτης» είναι ξεπερασμένος – εν μέρει γιατί έχει αντικατασταθεί από το «εργολάβος κηδειών», έναν τίτλο που απαιτεί να γνωρίζεις καλά τους κανόνες και τους κανονισμούς που υπαγορεύουν πώς πρέπει να ταφεί ο νεκρός.
Μεγάλο μέρος της δουλειάς του Donofrio περιλαμβάνει το μοίρασμα των γνώσεών του για την όλη διαδικασία. Ο θάνατος είναι το πιο προφανές σημείο όπου διασταυρώνονται εκκλησία και κράτος, με μια σειρά νόμων και πεποιθήσεων που μπλέκονται μεταξύ τους σε ένα απίστευτο διάγραμμα Venn από απαιτήσεις και υποχρεώσεις – όπως για παράδειγμα εάν οι λεπτομέρειες ενός εγκλήματος κάνουν την οικογένεια του θύματος επιλέξιμη για αποζημίωση ή πώς μεταφέρονται τα πτώματα στο Μεξικό. Εάν στέλνει πτώματα στο εξωτερικό, κάτι που συμβαίνει συχνά, τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα. Αυτήν τη στιγμή συναλλάσσεται με το προξενείο του Κουζεστάν, που όπως φαίνεται δεν έχει ιδέα πώς να χειριστεί λείψανα από το εξωτερικό.
«Είναι η κυρία [τάδε]», λέει, δείχνοντας με νεύμα το γκρίζο φέρετρο στο πίσω μέρος της Chrysler του. «Θα της κάνουμε τσιγγάνικη κηδεία αργότερα». Τον πρώτο καιρό του Donofrio στη βιομηχανία, «τσιγγάνικη κηδεία» σήμαινε ότι υπήρχε μουσική, κέτερινγκ, ακόμα και μπαρ στη νεκρώσιμη ακολουθία και το νεκροταφείο. Μερικές φορές η οικογένεια έψηνε ένα ολόκληρο γουρούνι στο πάρκινγκ του οίκου τελετών. Δεν γίνονται πολλά τέτοια σήμερα. «Αυτοί είναι κάποιοι απένταροι Τσιγγάνοι», εξηγεί.
Πριν από αυτό, κατευθυνόμαστε προς τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Hebrew Free Burial που παρέχει κηδείες για άπορους εβραίους. Ο Donofrio είναι ο εργολάβος κηδειών για την πτέρυγα του Staten Island και πρέπει να καθαρίσει το δωμάτιο καθαρισμού (tahara) στο νεκροταφείο, όπου τελετουργικά προετοίμασε στο σώμα της 88χρονης Vivienne που πρόκειται να ταφεί.
«Άκου, είμαι καθολικός αλλά ασχολούμαι με κάθε θρησκεία», λέει. «Ασχολούμαι με εβραίους, μουσουλμάνους και βουδιστές και πρέπει να γνωρίζω περισσότερες από βασικές πληροφορίες για όλες αυτές τις θρησκείες».
Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece
Οδηγώντας μέχρι το νεκροταφείο, τον χαιρετάει ο ραβίνος που φοράει ένα ψάθινο καπέλο και φαίνεται περισσότερο σαν να έχει προετοιμαστεί για μια μέρα κηπουρικής παρά για μια μελαγχολική θρησκευτική τελετή – αν και η εμφατικά «πράσινη» φύση των εβραϊκών κηδειών κάνει αυτή την ενδυμασία περίεργα κατάλληλη. (Οι σοροί των εβραίων δεν βαλσαμώνονται˙ ντύνονται με λινά και τα φέρετρά τους είναι φτιαγμένα από ξύλο για να διευκολύνουν την επιστροφή στη γη χωρίς να παρεμβάλλονται χημικές ουσίες.)
Πριν από την κηδεία, ο Donofrio πρέπει να πλύνει το mikveh, ένα εβραϊκό λουτρό που χρησιμοποιούνταν για εμβάπτιση σε πολλά εβραϊκά τελετουργικά, και εδώ για τον καθαρισμό του νεκρού. Ρίχνοντας χλωρίνη στην ορθογώνια μαρμάρινη μπανιέρα που μοιάζει στο σχήμα με φέρετρο, γυρνάει προς εμένα και κάνει γκριμάτσες: «Βλέπεις γιατί δεν φοράω κοστούμι;»
Όταν ο Donofrio αλλάζει αργότερα για την κανονική κηδεία, ο ραβίνος τον βλέπει καλοντυμένο και γελάει. «Σούπερμαν», λέει ο ραβίνος σε μένα, σαν να κάνει σύσταση. «Κλαρκ Κεντ!»
Η Vivienne φαίνεται να μην έχει οικογένεια, αλλά μια φίλη ονόματι Sonia είναι εκεί για να την εξυμνήσει. Οι δύο τους συναντήθηκαν τη δεκαετία του ’90 λόγω της δουλειάς της Vivienne με σπάνια πουλιά – ήταν ειδική αποκατάστασης άγριων ζώων και συχνά κρατούσε άρρωστα πτηνά στο διαμέρισμά της στο Midtown. Η Sonia είναι ήρεμη και μιλάει καλά, βουρκώνει μόνο όταν το φέρετρο κατεβαίνει στον τάφο. Εκτός του Donofrio, τον ραβίνο και ένα φίλο που έφερε η Sonia για υποστήριξη, υπάρχει μια ομάδα ηλικιωμένων εβραίων που προσφέρεται εθελοντικά στο Hebrew Free για να είναι παρόντες στην κηδεία. Είναι γνωστοί ως ομάδα minyan – μια ομάδα τουλάχιστον 10 εβραίων αντρών ηλικίας άνω των 13 ετών, η παρουσία των οποίων απαιτείται για δημόσια προσευχή.
«Η μητέρα μου είναι το μόνο ισπανόφωνο άτομο στην περιοχή του Williamsburg», λέει η Sonia στο ετερόκλητο εκκλησίασμα, παίζοντας με το βραχιόλι στον καρπό της που έχει την πορτορικάνικη σημαία. «Απασχολείται βοηθώντας ορθόδοξους εβραίους να ανάψουν τα φώτα ή να ανοίξουν τις πόρτες το Σάββατο. Θέλω να ευχαριστήσω την πίστη σου και τον πολιτισμό σου για όλα».
«Αυτό ακριβώς θα ήθελε η Vivienne», συνεχίζει. «Ενδιαφερόταν τόσο πολύ για τα πουλιά, για τη φύση». Εκείνη τη στιγμή ακούστηκε το κελάιδισμα πουλιών από γειτονικό δέντρο. Ο ραβίνος έδειξε και γέλασε.
Ο θάνατος είναι το πιο προφανές σημείο όπου διασταυρώνονται εκκλησία και κράτος, με μια σειρά νόμων και πεποιθήσεων που ανακατεύονται μεταξύ τους σε ένα απίστευτο διάγραμμα Venn από απαιτήσεις.
Ο Donofrio δουλεύει σε γραφεία τελετών από τότε που ήταν 12 ετών, όταν βοηθούσε κυρίως να καθαρίσουν το Γραφείο Τελετών Galgano κοντά στο πατρικό του στο Bay Ridge του Brooklyn. Μέχρι τα 16 του είχε αρχίσει να αναλαμβάνει περισσότερες ευθύνες. Μετά την αποφοίτησή του από το λύκειο, για εκείνον είχε νόημα να πάει στο Ινστιτούτο Τελετών Ταφής Mcallister ύστερα από δύο χρόνια σπουδών στις ελεύθερες τέχνες στο Kingsborough Community College.
Μετά την αποφοίτηση ο Donofrio έκανε το τεστ στην πολιτεία της Νέας Υόρκης για να πιστοποιηθεί ως εργολάβος κηδειών. Αφού πέρασε, εργάστηκε ως δόκιμος και προσελήφθη από την Pyramid Trade Services, μια εταιρεία που βαλσαμώνει σορούς και προσλαμβάνεται από τα γραφεία τελετών που έχουν ανάγκη από επιπλέον βοήθεια. Τελικά, αγόρασε συνεταιρικά την εταιρεία που σήμερα κατέχει μόνος τους, το γραφείο τελετών Blair-Mazzarella Funeral Home. Έχει τρία άτομα προσωπικό που βοηθούν με τις καθημερινές υποχρεώσεις της δουλειάς καθώς και μια σειρά εργαζομένων που εργάζονται με την ημέρα και ανάμεσά τους βρίσκονται ένας Ρώσος κι ένας Κινέζος διερμηνέας και μια γυναίκα που φτιάχνει τα μαλλιά και το μακιγιάζ των πτωμάτων. Ωστόσο υπάρχουν ένα σωρό εργασίες που ο Donofrio δεν μπορεί να αναθέσει σε άλλους. Έπειτα από μια ολόκληρη ζωή στον κλάδο, έχει ένα επίπεδο εμπειρίας που απλώς δεν μπορεί να διδαχθεί.
Οδεύοντας προς τη δεύτερη κηδεία του πρωινού, γίνονται πολύ περισσότερα τηλεφωνήματα, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων για μια γυναίκα που ζει τις τελευταίες μέρες της σε έναν ξενώνα.
Υπάρχει ένα επίπεδο απευαισθητοποίησης που βιώνεις όταν έρχεσαι σε επαφή με τον θάνατο κάθε μέρα. Ο Donofrio δεν είναι ανάλγητος, ωστόσο είναι επαγγελματίας. Τα πράγματα μπορεί να είναι δύσκολα, όπως τη φορά που του τηλεφώνησε μια οικογένεια ενώ η δολοφονία της κόρης τους έπαιζε στα νυχτερινά δελτία ειδήσεων ή μια κηδεία πριν από λίγα χρόνια στην οποία έπρεπε να προσλάβει ασφάλεια για να κρατήσει μακριά τον σύζυγο της γυναίκας γιατί ήταν ύποπτος για τη δολοφονία της. Αποφεύγει τα πιο οδυνηρά στοιχεία της καθημερινότητάς του μένοντας απασχολημένος. Ωστόσο, όταν μιλά για τον θάνατο υπάρχει ένα αλάνθαστο τσίμπημα στη φωνή του που προδίδει την έλλειψη του μουδιάσματος.
Κατά ειρωνικό τρόπο, ο Donofrio δεν θα κηδευτεί και δεν το σκέφτεται πολύ. «Θα ήθελα να αποτεφρωθώ», λέει χωρίς δισταγμό όταν τον ρωτάω. «Αλλά δεν έχω πάει να αγοράσω εσοχή στο Regina Pacis». Πρόκειται για μια βασιλική με τεφροφυλάκιο στο Bensonhurst, για την οποία είναι πολύ περήφανος που βοήθησε να σχεδιαστεί, ειδικά εφόσον είναι ενορίτης από τότε που ήταν παιδί.
«Είμαι στο διοικητικό συμβούλιο», προσθέτει. Ξαφνικά, ο τόνος της φωνής του χάνει ξανά τη σοβαρότητά του. «Αλλά, ξέρετε, δεν έχω έκπτωση. Ούτε ένα δολάριο».
Περισσότερα από το VICE
Η Καθημερινότητα Μιας Χρήστριας Ηρωίνης στο Κέντρο της Αθήνας
Μάθε πώς να Έρχεσαι στα Ίσια σου Ύστερα από Υπερβολική Δόση Καφεΐνης
Οι Έλληνες Πολιτικοί Φοβούνται να Πουν «Είμαι Πούστης και Είναι ΟΚ»