Hip-hop. Η μουσική που αντιμάχεται τον φασισμό, η μουσική που πάει κόντρα στην καταπίεση, που στέκει ακέραια απέναντι σε κάθε μορφής εξουσία, στην αστυνομοκρατία και την κρατική καταστολή. Η μουσική που πηγάζει μέσα από τις ψυχές των καταπιεσμένων, των περιθωριακών και των κατατρεγμένων και μετατρέπεται σε άκουσμα, βίωμα και συναίσθημα. Μια κοινωνική διαμαρτυρία που παλεύει να σπάσει τον ασφυκτικό κλοιό που περιορίζει τις ελευθερίες και τα δικαιώματα, και να κάνει θραύσματα κάθε μορφής βία. Που φωνάζει εκκωφαντικά για όλα εκείνα που εκφράζουν τους νέους, τους εργάτες, τους αντιφασίστες και επιλέγει να δώσει φωνή σε εκείνους που δεν έχουν. Από τη γέννησή της, στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης τη δεκαετία του '80 και τους Αφροαμερικανούς που βρίσκονταν στο περιθώριο της κοινωνικής συνύπαρξης, μέχρι και σήμερα που έχει εξαπλωθεί σε κάθε γωνιά του πλανήτη, αυτή η μουσική προσπαθεί να παίρνει θέση, να παραμείνει ατόφια, αυθεντική και αντιδραστική.
Από τη δολοφονία του Killah P και την κοινωνία αυτή που έθρεψε στα σπλάχνα της το δηλητήριο του φιδιού, μέχρι τον εγκλεισμό και την κοινωνική απομόνωση που ήρθε με πρόσχημα την πανδημία, η hip-hop μουσική ήταν μία διέξοδος από την άβυσσο, η καταδίκη για όλα εκείνα που μας χωρίζουν και ο συνδετικός κρίκος για αυτά που μας ενώνουν. Και υπάρχουν αυτοί οι καλλιτέχνες της hip-hop σκηνής που έζησαν το πιο βαθύ σκοτάδι τους, που έδωσαν τη δική τους μάχη ενάντια στον φασισμό όχι μόνο μέσα από τις ρίμες και τα τραγούδια τους, αλλά και με τη στάση ζωής τους.Είναι βράδυ Κυριακής και βρισκόμαστε στο στούντιο που κάνουν πρόβα οι Social Waste, μία ανάσα πριν την παρουσίαση του καινούργιου τους δίσκου «Σύνορα». Είναι από τις σπάνιες στιγμές που όλα τα μέλη της μπάντας δεν είναι διασκορπισμένα σε διαφορετικά σημεία του χάρτη. Μόλις προβάρουν το τελευταίο κομμάτι ξεκινά η συζήτηση για το hip-hop στη χώρα, το οποίο παρά τις διαφορετικές πλευρές του έχει χαράξει κοινή γραμμή απέναντι στο φασισμό.
«Το hip-hop συσπειρώθηκε στον αντιφασιστικό αγώνα»
Από αριστερά: Χρήστος, Λεωνίδας, Γιώργης Ν., Γιώργος Δ., Γιάννης
«Το hip-hop στην Ελλάδα, είναι αντιφασιστικό-αντιρατσιστικό, διότι είναι μαύρη μουσική και κουλτούρα. Όσοι ασχολούνται με το hip-hop, ακούνε Αφροαμερικανούς rappers, δεν μπορούν να είναι φασίστες, ναζί, ρατσιστές. Βέβαια, υπάρχουν τάσεις του hip-hop που είναι απολύτως συμβατές με το σύστημα, τον νεοφιλελευθερισμό, τον καταναλωτισμό, τον σεξισμό. Ευτυχώς υπάρχει και η δικιά μας πλευρά, το πολιτικοποιημένο hip-hop», λέει στο VICE ο Λεωνίδας. «Το hip-hop εν τη γενέσει του είναι αντιφασιστικό και αυτή η πορεία συνεχίζεται μέχρι σήμερα», προσθέτει ο Χρήστος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Διασχίζοντας την τρίτη δεκαετία του, το hip-hop στην Ελλάδα καθορίστηκε το 2013 από ένα γεγονός, που έκανε πολλούς να ανακαλύψουν την ύπαρξή του. Αυτό ήταν η δολοφονία του Παύλου Φύσσα (Killah P). «Τότε, το hip-hop συσπειρώθηκε στον αντιφασιστικό αγώνα», εξηγεί ο Λεωνίδας. «Ένα κομμάτι του hip-hop όρθωσε ανάστημα και πήρε ξεκάθαρη θέση απέναντι στον φασισμό», λέει ο Γιάννης. Φέρνοντας στη μνήμη το βράδυ εκείνο του Σεπτέμβρη που το χρυσαυγίτικο μαχαίρι σημάδεψε ανεξίτηλα κάθε αντιφασιστική ψυχή, κάποιοι μπορεί να αισθάνθηκαν φόβο, όμως η οργή ήταν εκείνη που ξεχείλιζε. «Ο Παύλος ήταν φίλος των περισσότερων από εμάς, κατεβαίναμε σε πορείες, ήμασταν στην ίδια ομάδα παραγωγής. Όταν είχα μάθει για τη δολοφονία, δεν ήξερα αν έπρεπε να νιώσω φόβο ή οργή. Όταν έβλεπα στα κανάλια ισχυρισμούς ότι “τον σκότωσαν για το ποδόσφαιρο” και ότι “δεν είχε πολιτική προέκταση η δολοφονία”, τότε άρχισα να νιώθω οργή», αναφέρει ο Χρήστος.
«Είμαστε αυτά που γράφουμε»
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Και μας το ζητάνε. Στις συνεντεύξεις μιλάμε περισσότερο για πολιτική παρά για μουσική», τονίζει από την πλευρά του ο Λεωνίδας. «Για παράδειγμα, κατηγορούν την εστίαση και τους καλλιτέχνες για τα live σε κλειστούς χώρους και απορούν γιατί δεν κάνουμε πολιτική ανυπακοή. Είναι άδικη κριτική, διότι είναι οι δύο κλάδοι που έχουν πληγεί περισσότερο από τα lockdown. Η κυβέρνηση έχει κάνει καταστροφική διαχείριση της πανδημίας. Αφού δεν κατάφερε να πείσει τον κόσμο να εμβολιαστεί, τώρα τον εξαναγκάζει με έναν κοινωνικό κανιβαλισμό. Πρέπει να έχουμε την κοινωνική ευθύνη, όχι γιατί το λέει ο Μητσοτάκης αλλά για να προστατέψουμε την υγεία μας. Και όταν ξεκίνησε η πανδημία ήμασταν από τους λίγους που ακυρώσαμε live σε ανοιχτό χώρο, επειδή δεν υπήρχαν δεδομένα εάν είναι ασφαλές».
Ένα από τα κομμάτια του καινούργιου τους δίσκου, «Οι Πόλεις», έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για εκείνους. Όπως λέει ο Λεωνίδας, «το γράψαμε μαζί με έναν φίλο, δημοσιογράφο, το Χρήστο Χαραλαμπόπουλο, που ήταν πολυταξιδεμένος, του άρεσε το νουάρ και ήταν καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι. Είχαμε σκοπό να το παίξουμε στο live, ο κόσμος να το τραγουδάει και να έρθει και ο Χρήστος με το καροτσάκι του να το ακούσει. Δυστυχώς, αυτό το live ακυρώθηκε δύο φορές λόγω κορονοϊού και τον Χρήστο τον χάσαμε».
Τους ρωτώ να μου πουν ένα κομμάτι τους που χαρακτηρίζει τη σημερινή Ελλάδα. «Το Τσιφλίκι», απαντά αμέσως ο Λεωνίδας. «Μας αυξήσαν το νοίκι σε αυτό το τσιφλίκι και πώς θα ξεπληρώσει την επόμενη δόση; Θέλουν οι τσιφλικάδες, παραπάνω παράδες, αίμα από τους κολίγους, οι πολλοί για τους λίγους. Και έχουνε παραστάτες και πιστούς επιστάτες, κάτι Όλγες και Ντόρες, κάτι γιους, κατι κόρες».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Μεγαλώσαμε σε εργατικές γειτονιές, το hip-hop άρχισε να μας εκφράζει»
«Μεγάλωσα στην Τρίπολη. Στο σχολείο δεν ήμασταν πάνω από 20 άτομα που ακούγαμε hip-hop. Αρχικά είχα ακούσει Fugees και μετά Active Member, Ημισκούμπρια κ.λπ. Μεγαλώσαμε σε γειτονιές μεσαίας τάξης και κάτω, οπότε το hip-hop μέσω του στίχου άρχισε να μας εκφράζει», αναφέρει ο Χρήστος.«Έχω μεγαλώσει στην Πετρούπολη. Εκεί άκουγαν μπουζούκια. Δεν με ενδιέφερε να ακούω τραγούδια για την καψούρα, αλλά τραγούδια που μου πιπιλάνε το μυαλό», επισημαίνει ο Γιώργης Ν.«Το hip-hop ήταν σπάνιο σε μια επαρχιακή πόλη που κυριαρχούσε το σκυλάδικο. Είχαμε κοινωνικά ερεθίσματα λόγω του περίγυρού μας, μας άρεσε να εκφράζονται τα κοινωνικά προβλήματα μέσω του hip-hop. Αργότερα γίναμε παρέα και κάναμε αυτήν τη μουσική», υπογραμμίζει ο Γιάννης.«Είμαι από το Ηράκλειο Κρήτης. Με ενοχλούσε όταν ήμουν πιτσιρίκι, που η τότε παρέα μου περίμενε, πώς και πώς, να χαλάσει το χαρτζιλίκι της στα μπουζούκια, κάτι που εμένα δεν μου ταίριαζε. Έτσι, ανακάλυψα αυτήν τη μουσική κουλτούρα και μεγάλωσα σύμφωνα με αυτή», τονίζει ο Γιώργος Δ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Στο hip-hop δεν χωρούν φασίστες»
Το μίσος ενάντια στον φασισμό γιγαντώθηκε με τη δολοφονία του Killah P. Τότε το hip-hop έγινε πιο οικείο. «Το μίσος μπορεί με τα χρόνια να το απορροφήσεις και να εξωτερικεύσεις την αγάπη σε ορισμένους ανθρώπους, ώστε ο πυρήνας να μεγαλώσει και να γίνει πιο δυνατός απέναντι στο τέρας. Ένα μέρος της κοινότητας ήμασταν ενεργοί και κάναμε αλληλέγγυες δράσεις, βοηθώντας πρόσφυγες, μειονότητες, ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Έπρεπε να μπει ο φασισμός στα σπίτια μας για να ταρακουνηθούμε και να τον πολεμήσουμε ακόμη περισσότερο. Αυτή η μουσική πήρε μεγαλύτερη απήχηση και δημιουργήθηκε η rap συσπείρωση, όπου μαζεύτηκαν 4.000 υπογραφές από ενεργούς ανθρώπους του χώρου, που έκαναν δημόσια καταγγελία για να αποδοθεί δικαιοσύνη για τον Παύλο». Τον ρωτώ αν μπορεί να βάλει ένα rap τραγούδι σαν τίτλο για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα. «Το “Αυτή η Χώρα που Ζω” είναι ένα κομμάτι που θα βγει μέσα στον Γενάρη και είναι ο ορισμός της σημερινής Ελλάδας».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Λίγες ημέρες πριν τη συζήτησή μας, μία ακόμη γυναικοκτονία σημάδεψε αυτό το έτος. «Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν έχουν ασκήσει δίωξη στον κ. Μπαλάσκα που έδωσε ιδέες στους γυναικοκτόνους πώς να τη γλιτώσουν. Μετά από τις δηλώσεις του, οι γυναικοκτόνοι ακολουθούν πιστά το σχέδιο Μπαλάσκα, λειτούργησε σαν ηθικός αυτουργός. Επίσης, πρέπει να αλλάξει και ο νόμος», λέει.Ο Tiny Jackal μιλά για αυτά που βιώνει και τον προβληματίζουν ως άνθρωπο και ως μουσικό. Νιώθει ευθύνη απέναντι στο κοινό του, αλλά δεν θα αυτολογοκριθεί. Πίσω από κάθε κομμάτι του κρύβεται μία ιστορία. «Το άλμπουμ “Ατμόσφαιρα” έχει εννέα κομμάτια, που το καθένα είναι ένα σκαλοπάτι. Ξεκινούν από το μίσος -που είναι το πρώτο κομμάτι- και καταλήγουν στην αγάπη -που είναι το τελευταίο- και εξηγούν πώς μπορείς από το ένα να φτάσεις στο άλλο. Ό,τι υπάρχει εκεί είναι προσωπικά βιώματα και εμπειρίες».
«Tο μπαλκόνι μου έβλεπε το προαύλιο των φυλακών Κορυδαλλού»
Η γειτονιά στην οποία μεγάλωσε, έπλασε την μουσική του κουλτούρα, του έδωσε ερεθίσματα και διαμόρφωσε καθοριστικά αυτό που εκπροσωπεί σήμερα. «Σαν παιδάκι έχω μεγαλώσει στον Κορυδαλλό, το μπαλκόνι μου έβλεπε το προαύλιο των φυλακών. Έβλεπα φυλακισμένους να προαυλίζονται. Αυτές τις εικόνες έχω, σκληρές εικόνες. Είναι διαφορετικό να έχεις μεγαλώσει σε περιοχές δυτικά από το ποτάμι, στις προσφυγικές περιοχές, στην Ιχθυόσκαλα, στο Λιμάνι, στην Παλιά Κοκκινά, στη Νίκαια, στο Πέραμα ή στου Ρέντη. Επιλέγω να παραμένω εδώ, με εκφράζει η ιστορία της περιοχής, θέλω να την προασπίζομαι ως άνθρωπος στην καθημερινότητά μου και ως καλλιτέχνης, μέσα από τη μουσική μου. Να μπορώ να μάχομαι για αυτά τα πιστεύω, για αυτούς τους ανθρώπους και για αυτή την ιστορία που έχουν αυτοί οι δρόμοι και αυτές οι γειτονιές».
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Το γιο μας θα τον βαφτίσουμε Παύλο»
«Η μουσική διατηρεί το αντιδραστικό στοιχείο»
Όπως τονίζει, η μουσική αυτή «συνέβαλε κατά του φασισμού και του ρατσισμού, από τη μέρα που ξεκίνησε να υπάρχει. Αν διατηρήσει το χαρακτήρα της στην Ελλάδα του σήμερα, θα συνεχίζει να μιλά αντιφασιστικά και αντιεξουσιαστικά. Αν γίνει κομμάτι του συστήματος και του καπιταλισμού και κατ' επέκταση του φασισμού, θα την πάρει το κύμα, όπως άλλες μουσικές». Για εκείνον, η σκηνή είναι χωρισμένη. Από τη μία, υπάρχει ένα κομμάτι καλλιτεχνών που μιλά βιωματικά, πολιτικά και αντιφασιστικά και από την άλλη, ένα κομμάτι που δεν νοιάζεται εάν ο συνάνθρωπός του πεινάει, δεν ενδιαφέρεται για τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής.Όταν δολοφονήθηκε ο Παύλος Φύσσας, ο Lobo ήταν 24 χρονών. Εκείνο το χρόνο η rap σκηνή έβραζε. «Ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Προσωπικά, ήξερα σε ποιο “στρατόπεδο” ανήκω και για τι πρέπει να παλέψω. Αυτό με πείσμωσε, δεν φοβήθηκα ούτε στιγμή για αυτά που εκφράζω». Σήμερα, ο ασφυκτικός κλοιός γύρω από τους νέους, η προσπάθεια φίμωσης και καταστολής μέσα στα ΑΕΙ και η αστυνομοκρατία, έχουν δημιουργήσει ένα πλαίσιο που μέσα από ανυπόστατες δικαιολογίες, επιδιώκει ύπουλα να στερήσει ελευθερίες. «Από τη στιγμή που οι νέοι δέχονται τεράστια ψυχολογική βία, δρουν αντιδραστικά. Διανύουμε μία από τις πιο σκοτεινές εποχές που έχουν υπάρξει», αναφέρει.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Αν είσαι απαθής με τη βία και τον φασισμό, τα δέχεσαι και συνυπάρχεις»
«Στο hip-hop οι νέοι βρίσκουν ταύτιση με τα κοινωνικά προβλήματα που βιώνουν»
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Το hip-hop ως κουλτούρα είναι επιμόρφωση. Το καλύτερο που μπορείς να δώσεις στα νέα παιδιά δεν είναι γνώση, είναι σοφία. Εμείς ζήσαμε και είδαμε ότι υπάρχει η κακή πλευρά της κοινωνίας, η εγωιστική. Κάποιοι πιστεύουν ότι τους ανήκει ένα κομμάτι γης, τους ανήκει μία χώρα. Αυτό, το μετεδώσαν στα παιδιά τους. Οπότε, εκκολάφθηκαν καινούργιες γενιές φασιστών που πρέπει να αντιμετωπιστούν και καινούργιες γενιές παιδιών με ανοιχτά μυαλά για να τους αντιμετωπίσουν». Όπως εξηγεί, ακόμα δεν έχουμε τελειώσει με τον φασισμό. «Μέχρι και σήμερα, μαζεύονται φασίστες στις γειτονιές και πετούν τρικάκια. Μπορεί να είναι αποδυναμωμένοι πλέον, γιατί μπορεί η Μάγδα Φύσσα μαζί με τον κόσμο να κέρδισαν μία μάχη, αλλά δεν κέρδισαν τον πόλεμο. Ο Παύλος έφυγε και ενεργοποιήθηκαν οι rappers για να αλλάξουν τα μυαλά κάποιων ανθρώπων».
Πάντοντε λέει αυτά που σκέφτεται και όπως τονίζει, «δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευθύνη σε έναν καλλιτέχνη από τον λόγο του, διότι επηρεάζονται και μικρά παιδιά». Η κοινωνικοπολιτική κατάσταση, σε συνδυασμό με τα δικά του προσωπικά βιώματα, μετατρέπονται σε μουσική και στίχους. «Στο κομμάτι μου, “Το Παραμυθάκι”, κάθε χαρακτήρας είναι ένας άνθρωπος που ξέρω προσωπικά -είτε ζει, είτε δεν ζει, είτε είναι στη φυλακή, είτε στο ψυχιατρείο- δεν είναι μια φανταστική ιστορία. Δεν γράφω φανταστικά πράγματα, γράφω ό,τι ζω, ό,τι γίνεται τριγύρω μου», υπογραμμίζει.Παρόλο που μεγάλωσε σε μία εποχή γεμάτη στερεότυπα, προσπαθεί να αποβάλλει τα πατριαρχικά κατάλοιπα από πάνω του. «Όταν μεγαλώναμε, μας έλεγαν ότι οι γυναίκες πρέπει να πλένουν τα πιάτα και να αναθρέφουν τα παιδιά. Χαίρομαι όταν βλέπω μία γυναίκα δυναμική που έχει πετύχει τους στόχους της, κόντρα στα στερεότυπα. Επειδή τυχαίνει να έχουν οι άνδρες διαφορά στη μυϊκή δύναμη, τη χρησιμοποιούν κατά των γυναικών τους. Δεν θα ήθελα να ακούσω να αυξάνεται άλλο ο αριθμός των γυναικοκτονιών. Ξυπνήστε».
«Δεν θέλω να ακούσω να αυξάνεται ο αριθμός των γυναικοκτονιών»
Το Πρώτο Ελληνικό Εργοστάσιο που Δίνει Ευκαιρίες σε Γυναίκες Θύματα Trafficking και ΠρόσφυγεςΠώς να Κάνεις One Night Stand Xωρίς να Aναπτύσσεις ΣυναισθήματαΗ Ιστορία για το πώς Φέραμε στην Ελλάδα Στοχοποιημένες Γυναίκες από το ΑφγανιστάνΑκολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.Περισσότερα από το VICE