Sovjetnostalgie in Oekraïne

Foto’s door Valeriya Myronenko

Op de vroege maandagochtend rook je nog gauw het laatste restje van je ochtendsigaret op voordat je aan de slag gaat als onderbetaalde en overwerkte mijnwerker. Je graaft kolen op die niemand nodig heeft in een dorpje waar niemand ooit van gehoord heeft. Daar breng je je dag door, in een pikzwart ondergronds hol en met je longen vol methaangas. Na je werkdag kom je thuis in je te krappe appartement zonder stromend water, waar je met je twee kinderen herhalingen van oude Sovjetfilms kijkt – iets anders wordt niet uitgezonden. Dat is het leven in Donbas, waar de loyaalste aanhangers van Vladimir Poetin en Viktor Janoekovitsj wonen. 

Na de val van de Sovjet-Unie in 1991 bleef Oekraïne in vergelijking met de andere voormalige lidstaten achter. De voornaamste vorm van werkgelegenheid bleek te liggen in het uitputten van grondstoffen, maar dat was voor het land niet genoeg om zich onder het juk van de armoede uit te worstelen. Volgens de inwoners van Donbas is die armoede dus het desastreuze gevolg van de Oekraïense onafhankelijkheid. 

De hoogtijdagen van het communisme zijn voorbij, maar de sporen ervan zijn terug te vinden in de uniformen van de mijnwerkers die in illegale kolenmijnen hun werk doen. Ze dragen vodden die al generaties lang van vader op zoon zijn doorgegeven en hunkeren naar een hereniging met Rusland. In hun ogen vertegenwoordigde de Sovjet-Unie een veilig, risicovrij bestaan. De Russische propaganda heeft er vrij spel en de arme bewoners van Donbas raken steeds verder vervreemd van de rest van Oekraïne. 

Valeriya Myronenko woont in Toronto en documenteert de barre werk- en leefomstandigheden in Donbas. Haar werk begint in de kolenmijnen en reikt tot diep in de door de overblijfselen van het Sovjettijdperk gedomineerde leefwereld van de bevolking.