Ik ging naar het Rotterdamse filmevenement waarbij mensen zichzelf dood proberen te eten

Op de website van Cinema Culinair staat dat deelnemen aan hun filmavond La Grande Bouffe “op eigen risico” is. Je zou je er namelijk wel eens dood kunnen eten. Dat is precies wat de hoofdpersonages in de gelijknamige Frans-Italiaanse film, die in 1973 als schandaal werd bestempeld op het Filmfestival van Cannes, doen: ze trekken zich terug in een huisje in de bossen om er een groot seks- en schransfeest te houden, in de hoop te sterven aan overdaad en zo hun deprimerende, routineuze leven te ontsnappen.

Het filmevenement steekt zo in elkaar: de kijkers eten en drinken precies hetzelfde als de personages in de film, op precies hetzelfde moment, waardoor de beleving van de kijker gemaximaliseerd wordt. Organisatoren Harold Smits en Wies Sanders zijn acht jaar geleden als buurtactiviteit met dit concept begonnen. Smits vertelt: “Samen met een groepje buren, allemaal film- en eetliefhebbers, startten we een filmclub in een besloten pandje in de Graaf Florisstraat in Rotterdam, waar we wonen. Daar gingen we experimenteren met gerechten die in eetfilms te zien waren, om zo de intentie van de filmmaker te versterken. We noemen het 5D-cinema: zien, voelen, horen, ruiken, proeven. Het is meer dan gewoon lekker eten bij een film; je wordt volledig in de film meegenomen.”

Videos by VICE

Het evenement werd meteen populair, en al snel groeide het gezelschap tot zo’n zestig personen. “Iedereen betaalt een tientje per maand, en ik, Wies en andere hobbykoks uit de buurt buigen ons over het eten. We zoomen in op scènes: Wat zien we? Wordt er een ingrediënt genoemd? Vervolgens kijken we uit welke tijd de film komt en om welke keuken het gaat, en dan gaan we zoeken totdat we het gerecht vinden dat er het beste op lijkt,” vertelt Smits.

Voor het recreëren van de gerechten uit films hechten de organisatoren niet enkel belang aan het visuele aspect en het recept dat op internet te vinden is: “We kijken ook naar wat er gebeurt in de film. Bijvoorbeeld: bij eetfilm Julie & Julia zie je Meryl Streep een stukje sole munière eten en extatisch uitroepen dat het heel boterig smaakt. Dan leggen wij in ons recept de botersmaak er ook extreem op, zodat de kijkers hetzelfde voelen als de personages. Of als een film begint met saaie, smakeloze gerechten en eindigt met lyrische, sensationele gerechten, volgen wij diezelfde opbouw. Gerechten komen namelijk niet zomaar in beeld; ze hebben een intentie, ze willen iets overbrengen.”

Smits en Sanders gebruiken de films die het goed doen in hun buurthuis voor hun evenementen, die wel toegankelijk zijn voor iedereen. Meestal in Rotterdam, maar ook soms in Breda of Amsterdam, en binnenkort in Antwerpen. Films zoals Estomago, Jiro Dreams of Sushi en nog veel meer zijn al de revue gepasseerd, maar een tijdje geleden draaiden ze voor het eerst in vier jaar weer La Grande Bouffe. “Pas om de zoveel tijd is er weer een groep die deze film aankan. Tijdens de vorige editie is niemand overleden. Succes.”

Oké.

Gang 1

Op het scherm drukt moederfiguur een kalige, aan bed gekluisterde brompot van een man op vrij onorthodoxe wijze tegen haar mollige moederborst. Momenten voordat ze een voorgepeld mandarijntje in zijn mond drukt, komt een slinger obers de zaal binnen getippeld. Ze gaan met grote schalen in formatie staan – twee aan twee, elk aan een uiteinde van een van de lange tafels. Aan ons de taak om telkens als een gek borden aan elkaar door te geven.

Gang 2

Een tweede voetgetrommel druist tien minuten later de zaal in. Er liggen twee zoute, drooggebakken schijven vlees op mijn bord waarvan ik niet weet wat ze zijn, totdat iemand in de film begint over bloedworst, waarna de hele zaal simultaan met bestek het bordje aanvalt.

Gang 3

Ik ben de bloedworst nog met mijn tong van tussen mijn tanden aan het schrapen als de obers tien borden oesters voor mijn neus zetten. In scherp contrast met de vreetmarathon die de personages in de film houden – ieder stouwt er met gemak dertig in zijn mik – mag ik er maar eentje overhouden. Ik wil meer. Meer. MEER!

Gang 4

wordt geen gelukkiger mens van vissmaak uit je mond spoelen met een kop lauwe chocolademelk, maar toch doe ik het. Net als alle andere goorlappen voor, achter en naast me, in de naam van filmervaring.

Gang 5

Nu begint het tempo waarin de gerechten gebracht worden te versnellen. Ik neem een slok chocolademelk. Ik eet een stuk kalfszwezerik. Dan neem ik nog een slok chocolademelk. Ik staar naar de mannen op het scherm met hun gezwollen buiken en vetranden om hun lippen en walg een beetje, maar tegelijk denk ik: waarom krijgen wij dan zo weinig te eten?

Gang 6

Ha, nu gaat het echte werk beginnen. De glimmende kwartels op stokjes duwen ons van de klif der aanvaardbaar gedrag af, rechtstreeks een kolkende zee van barbarisme in. Net als de personages, begint iedereen de ledematen met blote handen los te scheuren. Een spetter vet tiereliert van mijn gevogelte af en kletst tegen het glas van de persoon tegenover me. Hij lijkt het niet door te hebben, of is allang opgehouden met erom geven.

Gang 7

Op het moment dat de vrouw haar roze jurk laat afglijden en naakt het bed induikt met een paar druipende kwartels en een man, krijgen we een kom cassoulet met worst.

Door een seksscène uit de jaren zeventig te bekijken met een blinkend worstje op mijn vork wiebelt, siddert de eerste vlaag van misselijkheid door mijn maag.

Gang 8

Op het doek worden stukken taart over schaarsgeklede lijven gegooid en ik zit erbij als een bolle, vieze, taart-etende voyeur.

Gang 9

Hoe gortiger de porties die in de film gegeten worden, hoe sneller de gangen hier uitgeserveerd worden en des te prangender de vraag: waarom doe ik dit ook alweer?

Gang 10

Ik voel me een beetje zoals ik me elk jaar voel op tweede kerstdag: zonder eetlust maar niet assertief genoeg om te weigeren wanneer mijn oma voor de tweede keer m’n bord volschept. Ik stop een paar lepels boterige aardappelpuree in mijn mond terwijl ik walg van de wereld en mezelf.

Gang 11 + gang 12

Het is moeilijk te zeggen waar verzadiging eindigt en vanbinnen sterven begint, maar ik weet vrij zeker dat ik deze transitie doormaak op het moment dat ik zowel Crepe Suzette als droge korianderpasta met ketchup voor mijn neus heb staan. Ik zou je graag vertellen wat er toen precies door me heenging maar ik weet het niet meer, mijn herinneringen bestaan louter uit botsende smaken en een diep, diep gevoel van weerzin.

Gang 13

Iemand in de film sterft. Zijn lijk wordt naar de keuken gebracht zodat hij er toch nog een beetje bij is terwijl zijn vrienden rustig verder gaan met het zich begraven in schalen eten. Terwijl er zich een zweetsnor op mijn bovenlip vormt, breekt de rest van mij uit in existentiële vragen. Kan een mens echt sterven van eten? Hoe misselijk ben ik nu eigenlijk? Waarom zou je zoveel eten? Is dit kalkoen of een gefrituurde schoenzool?

Gang 14

Niemand in de film zegt wat deze glibberige kwakjes zijn, of ik heb het gemist omdat ik borden aan het doorgeven was. Is het bijna voorbij?

Gang 15

In La Grande Bouffe legt nu iemand op zodanig gore wijze het loodje dat ik er je niet over kan vertellen zonder mijn maaginhoud te riskeren. Als je het toch wil weten omdat je bijvoorbeeld zin hebt om te kokhalzen, en je hebt geen scrupules als het op illegaal streamen aankomt, klik dan hier .

Gang 16

Tussen de deels opgevreten gangen en restanten van mijn eigenwaarde, stop ik hier wildpaté met ei onder een chocoladekoepel in mijn mond. Het afkluiven geeft me flashbacks naar de kwartel en opeens heb ik het gevoel dat zelfs mijn oorlellen dikker geworden zijn.

Gang 17

De laatste overlevende in de film vreet twee gigantische drilpuddingen op en sterft. De hele zaal slaakt opgelucht een kreet. Het is voorbij. We hoeven niet meer te eten. Duizelig van misselijkheid schuifel ik in een stroom van mensen de zaal uit, en achter me hoor ik iemand lachen: “Ik had na gang vier al geen honger meer.” HA, ik ook niet. Wat ziek dat we het dan toch doen, vreten zonder honger, alleen omdat we het zo bedacht hebben. Omdat het hoort bij een evenement. Een beetje zoals die tweeduizend calorieën per maaltijd die we met kerst in onze lijven proppen, ondanks het onherroepelijk vieze gevoel waar we achteraf mee blijven zitten. En laat dat nou net de boodschap zijn die de regisseur van de film aan de kijkers wou geven.

Over het film- en eetexperiment kan ik dus alleen maar zeggen dat het werkte: door te eten wat we in de film zagen, schoven we in de schoenen van de personages. We gingen niet eten, maar vraten ons op beestachtige wijze vol en konden daardoor de intentie van de filmmaker proeven. Zo’n ervaring is bijna eng, onwijs fascinerend, en op zich, ondanks het bizarre eten en de misselijkheid die voor een tere ziel als mezelf hand in hand gaat met deze film, heel vet. De zaal barstte na afloop in staande ovatie uit, en terecht. Eten kan een filmervaring geweldig versterken. Al vond ik dat bij La Grande Bouffe dan misschien niet helemaal nodig – de film is zo al weerzinwekkend genoeg – en kijk ik volgende keer liever een smakelijkere, luchtigere film. Tampopo bijvoorbeeld.