Eten

Mijn Indiase moeder weigerde te koken, en leerde me zo alles over goed eten

GettyImages-992046112

Toen het gearrangeerde huwelijk tussen mijn vader en moeder werd voorbereid, vroeg mijn vaders familie of ze kon koken. Ze schudde stevig haar hoofd: nee.

Mijn vaders familie was verrast. In het India van de jaren tachtig was het normaal dat potentiële schoondochters met potten, pannen en een repertoire aan recepten op de proppen zouden komen, om te laten zien wat ze in huis hadden. Maar mijn vader was zo getroffen door de schoonheid en het temperament van mijn moeder, dat het hem niks kon schelen of dit meisje een degelijke maaltijd op tafel kon zetten.

Videos by VICE

Twee weken later – en drie etentjes in een Chinees restaurant vlak bij mijn moeders huis in Bangalore – waren mijn ouders getrouwd. Mijn moeder was 26 en verhuisde honderden kilometers verderop naar New Delhi, om bij mijn vader te zijn. Toen ze aankwam, stelden wat andere, verre familieleden die de nieuwe bruid wilden bezoeken haar opnieuw de vraag:

“Kan je koken?”

“Nee, niet echt.”

In de meeste verhalen die over eten worden verteld, staat de moeder centraal. De moeder die de baas is van de keuken, die er elke dag voor zorgt dat het gezin een voedzame maaltijd krijgt voorgeschoteld, van chutneys van knoestige kokosnoten en overrijpe tomaten tot traditionele curry’s waarvan alleen zij het recept kent.

1552080713011-ma
De moeder van de auteur. Foto met dank aan de auteur.

Mijn moeder was niet zo. Ze behandelde eten met een afstandelijke minachting, en moest altijd grinniken als mijn vader vroeg welke groenten er bij de dal makhani van die avond zouden passen. Ze gaf hem een plagerig duwtje als hij haar vroeg wanneer het eten klaar zou zijn.

“Maar het was oké,” zei ze een keer tegen me, toen ik vroeg of dit haar wel in dank werd afgenomen in de familie. “Je kent de familie van je vader.” Daarmee doelde ze op het feit dat mijn vader en zijn familie nooit veel waarde aan voedsel hadden gehecht, en er een simpele smaak op na hielden – als ze überhaupt al een smaak hadden.

Waar mijn moeder niks had met voedsel, had ik er juist een obsessie mee. Als kind kon ik ontploffen als de melk op was, totaal verward over hoe we koffie zonder melk zouden moeten drinken. Zij vond het wel vermakelijk en plaagde me met mijn voorkeuren. Elke keer dat ik wat te snacken wilde, greep ze dat aan als gelegenheid om een of ander goor verzinsel in elkaar te flansen, zoals appel met mayonaise of zoete aardbeienjam.

“Het komt uit het buitenland,” zei ze dan bijvoorbeeld, omdat ze wist dat ik geboeid was door voedsel uit verre landen. “Het is een speciale delicatesse.” Ze kon haar lach amper inhouden, terwijl ik ontzet was over hoe ze toch altijd weer de energie kon opbrengen om van zoiets simpels als een snack een vieze grap te maken.

In het beeld dat ik had van huiselijke warmte, was er altijd een belangrijke rol voor de vrouw weggelegd, die warme, smakelijke maaltijden bereidde. Maar mijn moeders liefde ging niet door de maag, maar bereikte mijn vaders hart via haar gevoel voor humor, waarmee ze mijn zus en mijzelf bewust maakte van een hardnekkig stereotype.

Toen ik op een avond voor haar en mijn vrienden kookte, stal zij alsnog de show. Ze kwam de eetkamer binnen met borden aloo chaat, gebakken aardappeltjes besprenkeld met chutney van anijs en munt. Waar ze het vandaan had vertelde ze niet – in ieder geval niet uit haar eigen keuken – maar dat weerhield haar er niet van om tijdens het etentje op te scheppen over haar goed bewaarde geheim. Ondertussen maakten ze grapjes over hoe dom het eruitzag als wij als tieners sigaretten probeerden te roken.

Ik heb vaak nagedacht over hoe ik hiermee om moet gaan. Hoe moet ik koken als ik het nooit heb geleerd? Wat ga ik later aan mijn kinderen vertellen (als ik die ooit krijg) over de kookkunsten van hun oma? Welke ‘grootmoeders recepten’ kan ik aan ze doorgeven?

Mijn moeder mag dan nooit voor me gekookt hebben, maar misschien ben ik juist daardoor meer gedwongen geweest om goed om me heen te kijken. Om bij onbeduidende supermarktjes naar binnen te gaan, gesprekken aan te knopen met mensen die voedsel op straat verkochten, of de fijne kneepjes bij andere mensen af te kijken, en zo te leren hoe je curry’s bereidt waar je me inmiddels ‘s nachts wakker voor kunt maken: kosha mangsho met lamsvlees en zwarte kardemom bijvoorbeeld, of rajma chawal met pittige rode bonen.

“Ze is altijd met eten bezig,” zei mijn moeder als we bij vrienden aan het eten waren. “Schotel haar maar gewoon iets voor, ze is er hoe dan ook benieuwd naar.”

Je kunt van alles zeggen over mijn moeder, maar niet dat ze recepten kent die gebonden zijn aan bepaalde rituelen, of dat ze een traditioneel Indiaas moederfiguur is. In plaats daarvan leerde ze me om nieuwe tradities te creëren. Tradities die niet zwaar en beladen hoeven te zijn, maar kunnen beginnen en eindigen bij mijzelf.

Tegenwoordig is mijn moeder trouwens vaker in de keuken te vinden. Soms maakt ze de recepten van mijn grootmoeder na, omdat ze haar mist. En ze helpt graag af en haar zussen – allebei bedreven koks die hun handen er niet voor omdraaien om voor driehonderd gasten te koken. Ze weet het kruidenrekje te vinden en roostert af en toe wat, maar dat doet ze dan vooral om ondertussen met mijn vader te kunnen praten. Ze blijft de eerste die de pollepel erbij neerlegt.

Toen mijn zus en ik twee weken geleden het huis binnenkwamen, zei onze vader dat ze “echt iets bijzonders” had gemaakt: “wodka met citroen.” Hij sprak de woorden uit alsof het een buitenlandse taal was. “Denk daar maar eens over na,” zei hij vervolgens in het Hindi, opgewonden door het talent van mijn moeder om twee vloeibare ingrediënten in een glas te schenken. Mijn moeder knipoogde naar me, en maakte een dansje rond de tafel met de cocktailshaker in haar hand – die eigenlijk van mij was.

Het drankje bleek wat aan de bittere kant te zijn. Te sterk ook, en met een overmatige, korrelige hoeveelheid kaneel. “Jullie moeder…” mompelde mijn vader, waarna mijn zus zijn zin afmaakte: “Ze is erg bijzonder.”

Dit artikel verscheen eerder op MUNCHIES US.

Volg MUNCHIES op Facebook, Instagram en Flipboard.