Doe ik aan bodyshaming als ik me boos maak over te dunne actrices?

Toen ik aan de Netflix-serie Stranger Things begon, ergerde ik me gelijk aan de mooie Nancy, gespeeld door Natalia Dyer. De strakgetrokken huid, de geslonken polsen, de sleutelbeenderen: dit herkende ik van de anorexiapatiënten uit mijn omgeving. Als catwalkmodellen aan medische standaarden moeten voldoen, dan zou dat toch ook voor acteurs moeten gelden?

Een paar jaar geleden vertelde een van mijn beste vriendinnen me dat ze een eetstoornis had. Ze vond haar lichaam walgelijk, ze dacht voortdurend over de balans tussen eten en sporten en op sommige dagen stopte ze zich opeens vol, waarna ze een vinger in haar keel stak. Het verbijsterde me. Ik was vaak hele dagen met haar samen, en ik had niets gemerkt. Maar het meest verbazingwekkende was nog wel dat haar perspectief compleet van het mijne verschilde: als ik haar bekeek zag ik echt een fitte, mooie vrouw. Er huisde verdriet in haar ogen, maar lichamelijk leek ze gezond.

Als ik hoor over de voedselgekte van Green Happiness of fitgirls, vraag ik me af: zien jullie dan niet welke kant jullie opgaan, wat jullie aanrichten?

Sinds zij me dit heeft verteld, ben ik me meer dan ooit bewust van het dunne schoonheidsideaal dat van alle kanten aan vrouwen wordt opgedrongen. In Amerika treedt binnenkort zelfs een president aan die de Miss Universe van 1996 (Alicia Machado) na gewichtstoename ‘Miss Piggy’ en ‘Miss Eating Machine’ noemde, en onder het oog van de media dwong hij haar om naar de sportschool te gaan, waarop ze – verrassing! – een eetstoornis kreeg .

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat fatshaming inderdaad tot een eetstoorniskan leiden. Als ik hoor over de voedselgekte van Green Happiness, fitgirls, het paleo-dieet of mensen die trots verkondigen dat ze geen suiker meer eten, vraag ik me wanhopig af: zien jullie dan niet welke kant jullie opgaan, en wat jullie aanrichten?

Het ergste zijn de Amerikaanse tv-series en films die ik dagelijks kijk, waarin voortdurend onrealistisch dunne vrouwen worden opgevoerd. Mijn vriendin met de eetstoornis vroeg me tijdens avondjes op de bank steeds vaker om een serie stop te zetten, als een van de hoofdpersonen te dun was. Als tiener keek ik graag naar Friends, en het viel me toen ook al op dat Monica vanaf seizoen 7 steeds dunner werd – Courtney Cox gaf later toe dat ze destijds te mager was. Maar nu zag ik opeens hoe bijna elke vrouw in de entertainmentindustrie op het randje van uithongering balanceert, terwijl voor mannen heel andere standaarden gelden.

Ik keek naar actrice Natalia Dyer en haar strakgetrokken huid, de geslonken polsen, de sleutelbeenderen: dit herkende ik van de anorexiapatiënten uit mijn omgeving.

Toen ik aan de vaak aangeraden Netflix-serie Stranger Things begon, ergerde ik me dus gelijk aan de veel te strakke kaaklijn van moeder Karen Wheeler (Cara Buono), overduidelijk gecast als MILF om mannelijke kijkers te binden. Maar haar dochter, de mooie Nancy (Natalia Dyer), liet me nog meer schrikken dan het alien-monster waar de serie om draait: de strakgetrokken huid, de geslonken polsen, de sleutelbeenderen: dit herkende ik van de anorexiapatiënten uit mijn omgeving. Ze had overduidelijk een psychisch en fysiek probleem. Waarom had niemand van de Stranger Things-fans uit mijn omgeving me daarvoor gewaarschuwd, en waarom was ze gecast terwijl ze ziek was voor een serie waar miljoenen vrouwen naar kijken?

Ik plaatste een foto van Dyer op Facebook waarop je duidelijk zag hoe ongezond ze eruitzag, en schreef erbij: ‘ Stranger Things is een enge serie. Vooral vanwege Natalia Dyer, die overduidelijk een eetstoornis heeft en nooit in die hoedanigheid als het ‘normale mooie zusje’ op tv had mogen komen. Hopelijk krijgt ze snel hulp’. Sommige mensen vielen me bij, anderen maakten grapjes. Maar een aantal vrienden reageerde verontwaardigd: ‘Ze is niet het mooie zusje, maar juist een outsider.’ ‘Hoe weet je dat ze een eetstoornis heeft?’ ‘Mannen die commentaar geven op vrouwenlichamen? Sorry, maar dat is pure bodyshaming.’

Dat laatste bleef knagen. Ik had juist het gevoel dat ik de cultuur van bodyshaming aan het bestrijden was, en nu deed ik er aan mee?

Natuurlijk was ik overgevoelig door de persoonlijke ervaring van mijn goede vriendin, en natuurlijk wist ik niet zeker of Dyer een eetstoornis had. Ik moet voorzichtig zijn met mijn paternalistische neigingen: eerder dit jaar sprak ik mijn zorgen uit over de zeer dunne geliefde van een vriend, waarop bleek dat ze een darmziekte had. Van de extreem dunne presentatrice Giuliana Rancic werd ook beweerd dat ze alle mogelijke eetstoornissen had, terwijl ze eigenlijk last had van de bijwerkingen van haar kankermedicatie. Net als andere beroemdheden als Emma Stone en Keira Knightley hekelde Rancic in een interview met People Magazine deze ‘thinshaming’: “God, if someone really thought I had an eating disorder, what a horrible way to approach it.”

Binnen feministische kringen is er de laatste jaren veel discussie over het verschil tussen fatshaming en thinshaming. Alle bodyshaming is erg, maar, zeggen veel auteurs, er bestaat wel zoiets als ‘thin privilege’. “ When you’re fat, other people on the beach actually take offense. A thin person might hate her body, but society doesn’t. That’s thin privilege,” schreef Melissa Fabello op het online tijdschrift Everyday Feminism. Ook al word je voor ‘zak botten’ uitgemaakt, je voldoet nog steeds aan het schoonheidsideaal. Op de Nederlandse feministische blog Vileine vergeleek Marianne Nykjaer het met het verschil tussen racisme tegen witte en racisme tegen zwarte mensen: op zich allebei verwerpelijk, maar de eerste groep kan na een belediging comfortabel verder leven, terwijl de tweede groep voortdurend buitengesloten wordt.

Als catwalkmodellen aan medische standaarden moeten voldoen, dan zou dat toch ook voor acteurs moeten gelden?

Bovendien ging het me niet om Natalia Dyer als persoon, maar als symbool voor thin privilege. Actrice Jennifer Lawrence benoemde in Mirror Magazine het verschil tussen de standaarden van de echte wereld en die van Hollywood: “I’d rather look chubby on screen and like a person in real life.” Dit verschil lijkt op de verstoring van het ‘body image’ die mijn beste vriendin ook ervoer. De oorzaken voor een eetstoornis zijn complex, maar uit talloze onderzoeken blijkt dat voorbeelden uit de media een belangrijke rol spelen.

Het is ironisch dat Stranger Things een ode aan de jaren tachtig is, toen films nog onbeschaamd onrealistisch en fantasierijk waren. Je kon meeleven met ET, en tegelijk beseffen dat er waarschijnlijk geen lieve alien in jouw kast verstopt zat. Tegenwoordig zijn films en series dankzij verbeterde cameratechnieken, virtuoos acteerwerk en indringende verhaallijnen steeds meer op onze wereld gaan lijken, waardoor het moeilijker is om je niet met de dunne hoofdpersoon te identificeren. Na een avond bingewatchen moet ik vaak in de wc-spiegel tegen mezelf praten om het proces van identificatie te stoppen: “Ik ben Don Draper niet, ik ben Don Draper niet.”

Dit geeft regisseurs, castingagenten én kijkers een nog grotere verantwoordelijkheid om te bepalen wat als ‘normaal’ gepresenteerd wordt. Zeker nu meisjes op steeds jongere leeftijd anorexia krijgen. Als catwalkmodellen aan medische standaarden moeten voldoen, dan zou dat toch ook voor acteurs moeten gelden?

Ik weet niet zeker of Natalia Dyer een eetstoornis heeft, en publieke (mannelijke) verontwaardiging over haar uiterlijk helpt waarschijnlijk niet. Maar het zou goed kunnen dat ze zich door het uiterlijk van extreem dunne collega’s gedwongen voelde om ook te vermageren. Ze is dus geen goed rolmodel, maar zelf misschien ook slachtoffer van de bodyshaming-cultuur. Ik voelde geen oordeel, eerder bezorgdheid. Wat dat betreft doet ze denken aan Amy Winehouse, die door haar management, familie en fans gepusht werd om door te gaan, ondanks dat duidelijk was dat haar alcoholverslaving en eetproblemen levensgevaarlijk waren. Waarom deed niemand iets?

Dat was mijn fout. Ik had niet een foto van Natalia Dyer op Facebook moeten zetten, maar van haar manager, de regisseurbroers Matt en Ross Duffer, of van casting director Carmen Cuba.

Afgelopen week werd op NPO3 de Anorexia Special uitgezonden, waarin onder andere de documentaire ‘Emma wil leven’ te zien was. Voor hulp kun je onder andere terecht bij Korrelatie.

–

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.