Michael Wolf is een zestigjarige Duitse fotograaf die in 1994 naar Hong Kong is verhuisd. “Ik hou echt van de snelheid waarmee dingen hier veranderen,” zegt hij over Hong Kong. “Visueel past dit echt goed bij me, dit is waar ik naar gezocht heb.”
In de eerste acht jaar van zijn verblijf in de megastad werkte hij als fotograaf voor het Duitse weekblad Stern. Daarna richtte hij zich op het fotograferen van de megasteden die vooral in Azië als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten. De foto’s die hieruit voortkwamen bieden een kijkje in het dagelijks leven van de tientallen miljoenen mensen in deze gigantische steden. Tegelijkertijd vormen ze een ode aan de onophoudelijke technologische innovaties die de Aziatische metropolen kenmerken.
Ik belde met Michael om erachter te komen hoe hij denkt over deze vreemde plekken, die een thuisbasis vormen voor zo onvoorstelbaar veel mensen.
Advertentie
VICE: Hoi Michael. Allereerst: wat is precies een megastad?
Michael Wolf: Een megastad heeft meer dan vijf miljoen inwoners. Europese steden zijn geen megasteden. Parijs heeft twee miljoen inwoners, terwijl een Chinese stad met drie miljoen inwoners beschouwd wordt als klein. Megasteden hebben 5, 10, 20, soms wel 25 miljoen inwoners.
Michael Wolf: Een megastad heeft meer dan vijf miljoen inwoners. Europese steden zijn geen megasteden. Parijs heeft twee miljoen inwoners, terwijl een Chinese stad met drie miljoen inwoners beschouwd wordt als klein. Megasteden hebben 5, 10, 20, soms wel 25 miljoen inwoners.
Waarom zien de steden er zo somber uit op je foto’s?
Er zijn genoeg keerzijden te ontdekken aan zo’n megastad. Het zijn winstfabrieken geworden. De mensen die de dienst uitmaken in dergelijke steden bekommeren zich niet om de inwoners. Daarvoor zijn ze te druk met geld verdienen. Aan de ene kant zijn de steden intimiderend en beangstigend, aan de andere kant zijn ze weer prachtig. In Architecture of Density [Michaels fotoserie over hoogbouw in Hong Kong], zie je de steden als één groot tweedimensionaal stilleven.
Er zijn genoeg keerzijden te ontdekken aan zo’n megastad. Het zijn winstfabrieken geworden. De mensen die de dienst uitmaken in dergelijke steden bekommeren zich niet om de inwoners. Daarvoor zijn ze te druk met geld verdienen. Aan de ene kant zijn de steden intimiderend en beangstigend, aan de andere kant zijn ze weer prachtig. In Architecture of Density [Michaels fotoserie over hoogbouw in Hong Kong], zie je de steden als één groot tweedimensionaal stilleven.
Maar hoe verklaar je de foto’s van mensen die in dozen in de metrostations van Tokyo wonen? Vind je dat ook mooi?
Ik bewonder hun improvisatievermogen. Ten eerste hebben ze zich de architectuur uit nood toegeëigend. Ten tweede maken zij en ik op deze manier een statement tegen de meedogenloze aard van de economie. Ik kom uit de fotojournalistiek, dus je zou kunnen zeggen dat mijn werk een zekere kritische noot met zich meebrengt. Aha, een kritische noot! Leg eens uit.
Ik ben altijd een sociaal liberaal geweest, en kwam op voor de lagere klassen. Zo heb ik bijvoorbeeld het project 100x100 opgezet. Daarvoor fotografeerde ik honderd appartementen in Hong Kong die binnen aanzienlijke tijd gesloopt zouden worden. Alle appartementen waren tien bij tien voet, vandaar 100x100 (voet). Op die manier liet ik de erbarmelijke leefomstandigheden zien, maar kaartte ik tegelijkertijd de vindingrijkheid en vitaliteit van de bewoners aan. Het zijn eigenlijk doodnormale mensen, en dat wil ik laten doorschemeren. Op wat voor een manier doe je dat dan?
Ik ga gewoon elke dag op pad om foto’s te nemen, heel simpel. Het enige probleem is dat ik geen Kantonees spreek, dus soms neem ik een tolk mee.
Ik bewonder hun improvisatievermogen. Ten eerste hebben ze zich de architectuur uit nood toegeëigend. Ten tweede maken zij en ik op deze manier een statement tegen de meedogenloze aard van de economie. Ik kom uit de fotojournalistiek, dus je zou kunnen zeggen dat mijn werk een zekere kritische noot met zich meebrengt. Aha, een kritische noot! Leg eens uit.
Ik ben altijd een sociaal liberaal geweest, en kwam op voor de lagere klassen. Zo heb ik bijvoorbeeld het project 100x100 opgezet. Daarvoor fotografeerde ik honderd appartementen in Hong Kong die binnen aanzienlijke tijd gesloopt zouden worden. Alle appartementen waren tien bij tien voet, vandaar 100x100 (voet). Op die manier liet ik de erbarmelijke leefomstandigheden zien, maar kaartte ik tegelijkertijd de vindingrijkheid en vitaliteit van de bewoners aan. Het zijn eigenlijk doodnormale mensen, en dat wil ik laten doorschemeren. Op wat voor een manier doe je dat dan?
Ik ga gewoon elke dag op pad om foto’s te nemen, heel simpel. Het enige probleem is dat ik geen Kantonees spreek, dus soms neem ik een tolk mee.
Advertentie
Geloof je in de mensheid?
Natuurlijk. Geloof je dan ook in 25 miljoen mensen die boven op elkaar wonen?
Nee, maar als je de inwoners van zo’n megastad spreekt, zullen ze aan de oppervlakte altijd bescheiden reageren wanneer je hun levensstandaard in twijfel trekt. Ze zullen zeggen dat hun appartementencomplexen hartstikke handig zijn, lekker compact. Je neemt de lift naar het lager gelegen winkelcentrum, metrostation, of je school. Wanneer je de mensen beter leert kennen kom je erachter dat veel van hen toch liever buiten de stad zouden willen wonen. Ze hebben toch een zekere behoefte aan ruimte, maar dat is helaas niet goed te combineren met de economische aantrekkingskracht van de stad. Maar ze dromen niet te veel. Ze stoppen hun problemen in hokjes, en zoeken naar een creatieve manier om ermee om te gaan, en er het beste van te maken. Net als bij hun woonsituatie eigenlijk.
Natuurlijk. Geloof je dan ook in 25 miljoen mensen die boven op elkaar wonen?
Nee, maar als je de inwoners van zo’n megastad spreekt, zullen ze aan de oppervlakte altijd bescheiden reageren wanneer je hun levensstandaard in twijfel trekt. Ze zullen zeggen dat hun appartementencomplexen hartstikke handig zijn, lekker compact. Je neemt de lift naar het lager gelegen winkelcentrum, metrostation, of je school. Wanneer je de mensen beter leert kennen kom je erachter dat veel van hen toch liever buiten de stad zouden willen wonen. Ze hebben toch een zekere behoefte aan ruimte, maar dat is helaas niet goed te combineren met de economische aantrekkingskracht van de stad. Maar ze dromen niet te veel. Ze stoppen hun problemen in hokjes, en zoeken naar een creatieve manier om ermee om te gaan, en er het beste van te maken. Net als bij hun woonsituatie eigenlijk.
