De WDKA-student die besloot om haar eigen afstudeershow te organiseren

De afstudeershows van de kunstopleidingen zijn weer begonnen – hoog tijd dus om de kersverse aanwas aan jonge kunstenaars onder de loep te nemen.

Bij de Willem de Kooning Academie zijn nu alle afstudeerprojecten te zien, maar voor eentje ben je eigenlijk alweer te laat. Die van visueel kunstenaar Mikki Sindhunata, om precies te zijn. Ze studeerde af met een live-performance, maar omdat daar op de afstudeerexpositie geen geschikte plek voor was, deed ze dat al op 22 juni, in het Rotterdamse theater Ubik.

Aan de ene kant is het jammer dat je de performance niet meer kunt zien, maar tegelijkertijd is het ook wel weer toepasselijk. De performance heet Reminiscence en gaat over herinneringen. Het is een choreografie met danseres Lucinda Wessels, die danst met visualisaties van haar eigen herinneringen, terwijl geluidskunstenaars live geluidseffecten creëeren door op haar bewegingen te reageren.

Naast dat in de performance het concept ‘herinnering’ wordt uitgebeeld, is het ook zelf iets dat je in het nu meemaakt, en je vervolgens op je eigen manier onthoudt. Ook door mij bijvoorbeeld, want ik was erbij.

Een herinnering is voor Mikki iets dat je op een specifiek moment creëert, maar wat daarna allerlei kanten op kan gaan. Je kunt het aandikken of afzwakken, of helemaal uit je geheugen verbannen. Zo ontstaan er makkelijk verschillende versies van een en dezelfde gebeurtenis.

Omdat Mikki afstudeert in de richting Audiovisueel Ontwerpen, had het voor de hand gelegen om voor haar afstudeerproject een film te maken. Maar omdat ze met dit concept aan de slag wilde, en een live-performance haar daar een betere vorm voor leek, week ze daarvan af. “Als je een film opnieuw terugkijkt, verandert de inhoud niet,” zegt ze. “Het blijft gewoon een film. Maar een live-performance is iets dat je in het moment meemaakt, en wat meteen ook zelf een herinnering wordt.”

In het begin van de performance staan er een aantal muurtjes van piepschuim in de ruimte. Achter een daarvan zit de danseres, Lucinda Wessels, gehurkt op de grond. Ondertussen wordt ze opgenomen door een webcam, wat weer op dat muurtje van piepschuim wordt geprojecteerd. Maar dan dus aan de voorkant.

Als de muziek eenmaal op gang komt, begint de danseres te bewegen. Om het podium heen bevinden zich, behalve de toeschouwers, ook twee geluidskunstenaars: Jelle Gemert, die ter plekke de beats verzorgt, en Fotis Rovolis, die live geluidseffecten produceert op basis van de dansbewegingen.

Een van die geluidseffecten is te horen wanneer de danseres met haar vuist een gat door het piepschuim slaat. En dus ook in haar eigen geprojecteerde beeld.

De chronologie van die beelden verandert voortdurend: het ene moment is het live, het andere moment zitten er net wat seconden vertraging tussen. Soms lijkt de danseres er juist weer op vooruit te lopen. Mikki, die ter plekke zelf de beelden aanstuurt, gebruikt ook beelden die zelfs al voor de voorstelling zijn opgenomen. Geen wonder dat je soms iets denkt te zien dat je je helemaal niet kunt herinneren.

De beelden zou je kunnen opvatten als haar herinnering, met wie ze constant in gesprek is. Ze verplaatst de piepschuimmuurtjes, en zet ze op elkaar – alsof ze haar herinneringen ordent. Op een gegeven moment gaat het er hardhandig aan toe, en scheurt ze de muurtjes driftig uit elkaar. Het lijkt alsof ze iets heel graag wil vergeten. Of baalt ze er juist van dat ze iets ís vergeten?

Uiteindelijk, als de rust is wedergekeerd, houdt ze de stukken piepschuim als puzzelstukjes tegen elkaar aan. Het zijn brokken die samen eerst een geheel vormden, net zoals een gebeurtenis is opgebouwd uit meerdere herinneringen.

Als de performance voorbij is, liggen er een hoop brokken piepschuim verspreid over de zaal. Het publiek wordt gevraagd om zo’n stuk te pakken en erop te schrijven welke gedachten ze erbij hebben gekregen. Niet een mening, maar een associatie. Zelf weet ik niet exact meer wat ik erop heb geschreven, maar het was geloof ik iets met 'een gat slaan in je eigen geheugen.'

“De vraag was hoe ik dit allemaal zou documenteren,” zegt Mikki. “Toen bedacht ik dat ik gewoon de herinneringen van de mensen die erbij waren kon gebruiken." De brokken piepschuim liggen nu – inclusief associaties van bezoekers – bij de afstudeerexpositie van de Willem de Kooning Academie, tussen de andere werken van Audiovisueel Ontwerpen.

Iedere WDKA-afstudeerstudent heeft een filmposter opgehangen, en als je de bijbehorende film wilt zien kan dat on demand op een computer, of op de publieke viewing. Voor Mikki is het lastiger om haar werk ter plekke te laten zien. Er was geen ruimte beschikbaar waar ze het publiek precies zo kon bespelen zoals ze dat wil. "Ik had ook een documentatie kunnen laten zien, maar bij een live-performance gaat het er juist om dat je het 'in het nu' ervaart," zegt ze. "Een reconstructie leek me daarom beter op z'n plek."

Dat ze min of meer haar eigen afstudeershow heeft georganiseerd, is verder geen protestsignaal naar de academie. Wel laat ze ermee zien dat niet iedere kunstvorm even makkelijk binnen de kaders van het afstudeertraject past, en je er soms extra veel moeite voor moet doen om iets te maken zoals je dat zelf voor ogen hebt. En ook dat het dan alsnog iets moois kan opleveren – ze is keurig geslaagd, en haar werk is zelfs genomineerd voor de Drempelprijs in de richting Autonomous Practices. Over ‘schitteren door afwezigheid’ gesproken.