Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.
Ήταν ένα υπέροχο απόγευμα καλοκαιριού όταν η Kay Parley αποφάσισε να βάλει το μπλε φόρεμα που είχε ράψει η ίδια και να περπατήσει προς ένα κτίριο στο Weyburn, στο Saskatchewan του Καναδά, για να δοκιμάσει για πρώτη φορά LSD.
Videos by VICE
Ήταν η δεκαετία του ’50 και η Parley ήταν νοσοκόμα στην Ψυχιατρική Κλινική Souris Valley, η οποία ήταν γνωστή και ως Ψυχιατρική Κλινική Weyburn και στην οποία γίνονταν σημαντικές έρευνες γύρω από το διαιθυλαμίδιο του λυσεργικού οξέος. Πήγαινε να συναντηθεί με τον ανθρωπολόγο Francis Huxley, o οποίος ήταν επίσης ανιψιός του διάσημου συγγραφέα Aldous Huxley (ο άνθρωπος που έγραψε το περίφημο Doors of Perception με θέμα τις εμπειρίες του από τη χρήση μεσκαλίνης).
«Αν ο Francis θεωρεί πως μπορώ να διαχειριστώ το LSD, τότε θα είμαι μια χαρά», έγραψε η Parley στο βιβλίο της Inside «The Mental» που μόλις κυκλοφόρησε.
«Τη μια στιγμή μιλούσα κανονικά στον Francis και την άλλη στιγμή η λάμπα από πίσω του έβγαζε τόσο φως όσο και ο ήλιος».
Η εμπειρία της Parley είναι σχετικά μοναδική σε ό,τι έχει να κάνει με την ψυχιατρική εμπειρία, το LSD και τη διαβόητη ψυχιατρική κλινική του Saskatchewan. Πριν γίνει νοσοκόμα, η Parley είχε νοσηλευτεί στην κλινική το 1948. Αρχικά υπήρχε η άποψη πως ήταν σχιζοφρενής, αλλά στην πορεία έγινε εμφανές ότι έπασχε από μανιοκατάθλιψη. Ήταν μάλιστα η τρίτη γενιά της οικογένειάς της που νοσηλεύτηκε στην εν λόγω κλινική, μιας και τόσο ο παππούς της όσο και ο πατέρας της νοσηλεύτηκαν εκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Όταν η 93χρονη αναπολεί την εποχή που δεν υπήρχε τόσος έλεγχος γύρω από την ψυχιατρική και ο τομέας της ψυχιατρικής περίθαλψης είχε τα περιθώρια να είναι πιο δημιουργικός, αναγνωρίζει πως χάθηκε μια ιστορική ευκαιρία να αντιμετωπιστεί πιο προοδευτικά η περίθαλψη με LSD. Με τους ερευνητές και τα ιδρύματα να επανεξετάζουν τις ευκαιρίες περίθαλψης που μπορεί να δώσει το ψυχεδελικό αυτό ναρκωτικό, η Parley τονίζει πως είναι σημαντικό για τον Καναδά να γίνει πρωτοπόρος σε αυτή την προσπάθεια.
«Το LSD άνοιξε την πόρτα στον κόσμο των ψυχικά ασθενών», λέει χαρακτηριστικά.
Όταν το Saskatchewan Ήταν Ψυχεδελικό
Η Ψυχιατρική Κλινική Weyburn, που αρχικά λεγόταν Νοσοκομείο Saskatchewan, άνοιξε το 1921 δίπλα στον ποταμό Souris στο νοτιοανατολικό Saskatchewan. Όταν ο παππούς και ο πατέρας της Parley πέρασαν τις πόρτες του νοσοκομείου, η ψυχιατρική περίθαλψη ήταν ακόμα στα πρώτα της, ιδιαίτερα δύσκολα βήματα και κυκλοφορούσαν πολλές φήμες για τις συνθήκες στο ίδρυμα, που παρέπεμπαν με φυλακή. Έπρεπε να περάσουν αρκετά χρόνια για να γίνουν οι ψυχικές ασθένειες περισσότερο κατανοητές, κάτι που βέβαια ωφέλησε την Parley όταν κι αυτή με τη σειρά της νοσηλεύτηκε εκεί.
«Δεν μπορώ να πω ότι αγαπούσα το νοσοκομείο», γράφει χαρακτηριστικά. «Ήταν συνωστισμένο, θορυβώδες, βρόμικο και σε άσχημη κατάσταση. Ο έλεγχος της διοίκησης ήταν πολύ σφιχτός και υπήρχαν άτομα που συμπεριφέρονταν με άσχημο και απειλητικό τρόπο».
Η συνηθισμένη θεραπεία της εποχής επικεντρωνόταν στην ινσουλίνη, με τους γιατρούς να πιστεύουν ότι προσέφεραν στους ασθενείς ένα είδος «επανεκκίνησης» με τις διαρκείς και υπερβολικές δόσεις της ουσίας. Υπήρχε επίσης και η υδροθεραπεία, με τους ασθενείς να μουλιάζουν σε κρύο νερό για να σοκαριστούν ή σε ζεστό νερό για να ηρεμήσουν. Επιπλέον, χρησιμοποιούνταν εκτενώς και η θεραπεία με ηλεκτροσόκ.
Ευτυχώς για εκείνη, στην πτέρυγα της Parley επιτρέπονταν κάποιες παραπάνω ελευθερίες και εντέλει άρχισε να γράφει για την εφημερίδα του νοσοκομείου. Ναι, το νοσοκομείο είχε εφημερίδα. Αλλά επτά χρόνια μετά την έξοδό της από αυτό ως ασθενής, όταν και επέστρεψε ως νοσοκόμα, η Parley λέει πως το νοσοκομείο ήταν αγνώριστο.
«Οι χώροι του ήταν γεμάτοι ζωή. Αντιλαμβανόσουν αμέσως την ήρεμη και πιο φιλική ατμόσφαιρα».
Το LSD παράχθηκε για πρώτη φορά το 1938 από τον Ελβετό χημικό Albert Hoffman, με τις ψυχεδελικές του αρετές να ανακαλύπτονται πέντε χρόνια αργότερα, όταν ο Hoffman νάρκωσε τον εαυτό του κατά λάθος. Με την έλευση της δεκαετίας του ’50, το ναρκωτικό εισήχθη στον χώρο της ψυχιατρικής θεραπείας και το Saskatchewan ήταν στην πρώτη γραμμή με την έρευνά του.
Ο Βρετανός ψυχίατρος δρ Humphry Osmond είχε την εποπτεία. Μάλιστα ο ίδιος μαζί με τον Aldous Huxley επινόησαν τον όρο «ψυχεδελικό» το 1956, όταν έψαχναν να βρουν έναν επαρκή τρόπο να περιγράψουν ένα τριπάρισμα με LSD. Ο Osmond έκανε μελέτες πάνω στη μεσκαλίνη και ήθελε να δει τι «πόρτες» μπορούσε να ανοίξει το LSD.
To 1957, η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση (ΑΡΑ) απένειμε στην Κλινική Weyburn βραβείο για τη δουλειά που λάμβανε χώρα εκεί, με την Parley να λέει πως ήταν λες και ήσουν στην «κορυφή ενός κύματος».
«Το Saskatchewan ήταν πρωτοπόρο στον τομέα αυτό και όλος ο κόσμος παρακολουθούσε τη δουλειά μας», γράφει χαρακτηριστικά.
Η έρευνα πάνω στο LSD εντέλει επικεντρώθηκε στην αναζήτηση μιας θεραπείας για τη σχιζοφρένεια, αν και οι σχιζοφρενείς ασθενείς δεν λάμβαναν δόσεις του ναρκωτικού. Αντ’ αυτού, η Parley τονίζει πως τις δόσεις λάμβαναν οι γιατροί και οι νοσοκόμες για να αντιληφθούν πώς ήταν να έχεις παραισθήσεις, ώστε να καταλάβουν περισσότερο τους ασθενείς και μέσω αυτής της γνώσης να βρουν τη θεραπεία.
«Το πιο θετικό στοιχείο της χρήσης του LSD στο Weyburn ήταν ότι το προσωπικό μπόρεσε να βιώσει παραισθήσεις. Έτσι, καταλάβαιναν πολύ περισσότερο αυτό που βίωναν οι ασθενείς», λέει η Harley στο VICE. «Η συνειδητοποίηση πως ένα “λογικό” άτομο μπορούσε να μπει τόσο εύκολα σε έναν κόσμο διαστρεβλωμένης αντίληψης ήταν εξαιρετικά χρήσιμη. Ως πρώην ασθενής, κατάλαβα ότι πλέον μπορούσα να μεταδώσω τις εμπειρίες μου σε ανθρώπους που καταλάβαιναν».
Η Parley λέει πως οι δικές τις εμπειρίες με τη χρήση LSD δεν επηρέασαν τη μανιοκατάθλιψή της, εντούτοις την άλλαξαν.
«Απέκτησα εντελώς διαφορετική άποψη για τον εαυτό μου μέσα σε εκείνη τη στιγμή και ήταν κάτι που με δυνάμωσε μέσα στα χρόνια», γράφει η Parley. «Εγώ, που θεωρούσα τον εαυτό μου αδύναμο, είχα γίνει πλέον δυνατή. Ήταν μια αποκάλυψη».
Η έρευνα όμως πάνω στο LSD δεν έμελλε να διαρκέσει.
Την ίδια περίοδο, η CIA διεξήγαγε μια σειρά ανήθικων πειραμάτων σε άτομα που δεν γνώριζαν τις συνθήκες, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στον Καναδά, τα οποία αποτελούσαν το περίφημο Σχέδιο MKUltra. Το LSD έγινε επίσης σύμβολο του κινήματος της αντικουλτούρας της δεκαετίας του ’60. Το πέρασμα του LSD από τα νοσοκομεία στους δρόμους οδήγησε σε περιορισμούς και το 1968 τέθηκε εκτός νόμου στον Καναδά. Εντέλει, το 1971, το Συνέδριο για τις Ψυχοτρόπες Ουσίες ουσιαστικά έβαλε παγκόσμιο τέλος στην έρευνα για το LSD.
To LSD Επιστρέφει
Για μια γυναίκα που είναι πλέον στην ένατη δεκαετία της ζωής της, η Parley έχει δει ΠΟΛΥ LSD.
«Το LSD μού χάρισε έμμεσα τόσο πολλά θετικά, που δεν μπορώ παρά να αισθάνομαι ευγνώμων για τις εμπειρίες μου με αυτό», γράφει. «Μια φορά και έναν καιρό, μερικοί τολμηροί άνθρωποι βρήκαν τον τρόπο να ανοίξουν το μυαλό τους. Ήταν τρελοί; Ποιος ξέρει; Το πραγματικά ερώτημα είναι άλλο: τελικά, ήταν έξυπνο που σταμάτησε η χρήση και η έρευνά του;».
Την ίδια ερώτηση κάνουν και πολλοί ερευνητές. Μια πρόσφατη έκθεση που δημοσιεύτηκε στην Καναδική Ιατρική Επιθεώρηση επιχειρηματολογεί υπέρ της χρήσης του LSD για τη φροντίδα των ηλικιωμένων ομάδων του πληθυσμού.
«Το μέλλον των ψυχεδελικών ουσιών μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό», αναφέρει. «Μπορεί να μην έχει αλλάξει ιδιαιτέρως η επιστήμη των ψυχεδελικών ουσιών και το τι ξέρουμε γι’ αυτές, αλλά το πλαίσιο χρήσης τους έχει σίγουρα αλλάξει».
Η πραγματικότητα όπως είναι, μέσα από το Newsletter του VICE Greece.
Η ιστορικά εκτενής ψυχοθεραπευτική πορεία της ουσίας μπορεί να παίξει καίριο ρόλο στον χώρο της πραϋντικής θεραπείας. Ίσως να μην οδηγήσει σε θεραπείες ή στη μείωση του πόνου, αλλά μπορεί να βοηθήσει στο να αποδεχτεί κάποιος την έννοια του θανάτου.
Επιπλέον, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη φροντίδα δύσκολων ψυχολογικών ασθενειών όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Μέσα στο τελευταίο έτος, το υπουργείο Υγείας του Καναδά έχει εγκρίνει μελέτες πάνω στην ψιλοκυβίνη, που είναι το βασικό ψυχοδραστικό υλικό στα μαγικά μανιτάρια, έτσι ώστε να εφαρμοστούν οι χρήσεις της στον τομέα του μετατραυματικού στρες.
Ακόμα και η πρόοδος της τεχνολογίας δείχνει να βοηθάει στην αλλαγή αντίληψης γύρω από το LSD, καθώς οι εξελίξεις σε χώρους έρευνας όπως η ιατρική απεικόνιση επιτρέπουν πια στους ερευνητές να βλέπουν πώς αντιδρά ο εγκέφαλος κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας εμπειρίας.
Σύμφωνα δε με μια μελέτη του Βρετανού νευροψυχοφαρμακολόγου David Nutton από το 2007, το αλκοόλ και ο καπνός είναι πολύ πιο επιβλαβή από τα ψυχεδελικά ναρκωτικά, ένα συμπέρασμα που διέγειρε τους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας και επέφερε χαλάρωση των κανόνων γύρω από τη χρήση τέτοιων ουσιών.
Πολλές από αυτές τις μελέτες έχουν πάρει παράδειγμα και έμπνευση από τη δουλειά που έγινε στο Weyburn, έστω και αν η κλινική δεν υπάρχει πια, μιας και γκρεμίστηκε το 2009. Έστω κι έτσι όμως, μπορεί το Saskatchewan, η περιοχή που γέννησε τη λέξη «ψυχεδελικός», να γίνει ξανά πρωτοπόρο στην έρευνα του LSD;
Μόνο ο χρόνος θα δείξει.
Περισσότερα από το VICE
Electric Nights 2016: Σε Αυτό το Φεστιβάλ θα Ακούσεις το Μέλλον
Ρωτήσαμε Διάφορους Άντρες αν θα Έκαναν Αντισυλληπτική Ένεση στο Πέος τους
Πάρτι, Χλιδή και Φωτογραφίες από το Αγαπημένο Κλαμπ των Διασήμων της Αθήνας της Δεκαετίας του ’60