Zo is het om apenpokken te hebben

Het aantal gevallen van apenpokken blijft sinds april dit jaar wereldwijd toenemen. Volgens de Centers for Disease Control (CDC) zijn er momenteel meer dan 23.600 bevestigde besmettingen met het apenpokkenvirus. Hoewel Europa het epicentrum van de uitbraak is, zijn er besmettingen in 80 landen en op alle continenten. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt het “een internationaal gevaar voor de volksgezondheid” en geeft daarmee het hoogste waarschuwingssignaal af. Wetenschappers zijn het er niet over eens of apenpokken via de lucht worden overgedragen. Maar wat we wel weten is dat de ziekte kan worden verspreid door direct contact met lichaamsvloeistoffen of de blaasjes die op de huid verschijnen, alsook via aanraking met kleding of linnengoed dat in contact is geweest met een besmet persoon. Het virus is niet geclassificeerd als een soa, maar kan wel tijdens seks worden overgedragen. Uit de beschikbare gegevens blijkt dat mannen die seks hebben met mannen tot nu toe onevenredig zwaar getroffen zijn. Het RIVM is eind juli begonnen met het vaccineren van mensen uit hoogrisicogroepen. 

Hoewel de toename van besmettingen zorgelijk is, is het goed om te weten dat de ziekte vaak relatief mild verloopt en dat er weinig mensen aan komen te overlijden. Desondanks zijn er in 2022 73 mensen overleden aan het virus.
De meest voorkomende symptomen van een besmetting zijn: koorts, hoofdpijn, spierpijn en rugpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen, uitputting en, kleine blaasjes die er uitzien als puistjes of blaren. Niet iedereen heeft alle symptomen, en net als bij elke virusinfectie kunnen verschillende mensen heel verschillend op het virus reageren.

Hoe het voelt om besmet te zijn met het apenpokkenvirus is dus voor iedereen anders. De kwaal kan pijnlijk en isolerend zijn, om nog maar te zwijgen over de psychologische effecten. Om de data een gezicht te geven, interviewde VICE Scott McDonald, een 31-jarige danser uit Londen, die herstellende is van apenpokken. 

Ik hoorde voor het eerst over de ziekte in mei of juni. Ik werkte toen als danser op een cruiseschip. Ik las het nieuws, en dacht, “Oh nee, niet weer”.  Op dat moment zat ik al zes maanden op dat schip en ik had heel veel zin om naar de Pride optocht in Sitges te gaan, een stadje op ongeveer een half uur van Barcelona. Het is een prachtige kuststad met veel homobars en homostranden. Ik weet nog dat ik bedacht hoe erg ik het zou vinden als dit mijn bezoek zou verpesten. Ik had me erg op de zomer verheugd. Toch nam ik het nieuws wel meteen serieuzer dan mijn vrienden, omdat ik tijdens de coronapandemie als verpleegassistent in een ziekenhuis met covid-patiënten had gewerkt. Mijn vrienden trokken zich niets aan van de berichten, zij wilden gewoon plezier maken. Ik was me er dus van bewust dat het virus rondging, maar ik was niet bezorgd genoeg om mijn plannen te wijzigen. Ik ging gewoon naar Sitges en ik had een geweldige tijd.

Ik bezocht Sitges van 9 tot 16 juni. De week daarop voelde ik me al niet zo lekker. Ik was moe en had ook lichte koorts. Ik zocht online wat informatie op en las iets over vergrote lymfeklieren in de lies. Het viel me op dat daar bij mij iets zat. Ik grapte tegen een vriend en zei dat ik net voor het eerst een YouTube ‘squat workout’ had gedaan, dus dat ik misschien wel mijn beenspier had verrekt. Op zo’n moment ga je er van alles bijhalen, maar het is net als met corona: je houdt jezelf voor “het is een verkoudheid”, terwijl je weet dat het ook corona kan zijn. Na Stiges ging ik bij veel verschillende vrienden langs omdat ik zo lang van huis was geweest. Dat ik in korte tijd zoveel mensen heb bezocht, maakte het contactonderzoek wel ingewikkeld.

Ik merkte dat ik een knobbeltje op mijn anus had. Dat wilde ik laten checken bij de dokter want dat kan van alles zijn, en ik was net naar een groot feest geweest. Maar het centrum seksuele gezondheid was overbelast, dus ze belden me pas op woensdag. Ze zeiden dat ik een spoedafspraak kon krijgen op vrijdag 24 juni, dat was twee dagen later.  

Bij de dokter hebben ze toen alles onderzocht. Ze namen een uitstrijkje van het blaasje, en vertelden me dat de apenpokkenbesmettingen in Londen waren toegenomen. Dit betekende dat ze alles als apenpokken behandelden, tenzij ze met zekerheid konden vaststellen dat het een andere ziekte was die erop lijkt, zoals herpes of syfilis. Ze zeiden dat ik me moest isoleren tot de resultaten binnen waren, maar de resultaten konden drie tot vier werkdagen op zich laten wachten. Uiteindelijk werden dat vier tot vijf werkdagen, dus het duurde wel even.

In de dagen erna kreeg ik een vlek op mijn gezicht en later op mijn hand en op plaatsen waar je normaal geen vlekken verwacht, zoals aan de onderkant en bovenkant van mijn voet. Toen ging ik echt in isolatie, en enige tijd later kreeg ik het positieve resultaat. Ik moest gewoon uitzieken, en tegen die tijd was het ergste voorbij. Ik heb nooit hele hoge koorts gehad of echt diepe vermoeidheid of zoiets.

Voor mij waren de blaasjes echt het ergste symptoom. De eerste zaten op mijn billen, en die waren het pijnlijkst. Ik kon niet meer zitten. Het was een paar dagen echt vreselijk. Ik nam de hele dag pijnstillers, en dan werd ik 's nachts wakker omdat de pillen uitgewerkt waren. Daarna verschenen er ook zomaar nieuwe blaasjes, maar daar had ik verder geen last van. Het was wel erg frustrerend en saai. Je moet namelijk wachten tot de blaasjes genezen zijn en pas als de korstjes eraf zijn gevallen en er op die plaats nieuwe huid zit, ben je niet meer besmettelijk. Eerst leken de blaasjes op kleine rode vlekjes, alsof ik acne had, maar later werden het de typische blaasjes die je ook op foto's ziet. Een soort donutvorm met witte pus in het midden. Ze zijn rond en klein — ongeveer een halve centimeter in diameter.

Ik heb nog steeds lichte blaasjes en ik moet kinderen onder de twaalf jaar en zwangere vrouwen vermijden tot ook die blaasjes volledig genezen zijn. Volgens de richtlijnen die het gezondheidscentrum aanhoudt, mag ik nu uit isolatie komen, zolang ik me bedek. 

Om uit quarantaine te mogen moet in de laatste 48 uur geen nieuwe blaasjes hebben gekregen, je moet 72 uur koortsvrij zijn geweest, en er moeten korstjes zitten op alle nog resterende blaasjes. De pijnlijke symptomen duurden zo’n zeven of acht dagen, en ik heb dit virus nu ongeveer twee weken.

De lichamelijke symptomen verdwenen, maar mentaal was het moeilijk. Ik raakte gefrustreerd omdat het zo onschuldig leek, het is niet meer dan een vlekje. Tegelijkertijd weet je dat wanneer je het aan een ander doorgeeft, zij misschien hetzelfde moeten doormaken als jij. De mentale impact was groter dan ik had verwacht. Net als een soa, leiden apenpokken tot schaamte en stigma. Maar het verschil is dat je ook je vrienden en familie moet inlichten, omdat je het ook aan hen zou kunnen doorgeven. Ik moest mijn moeder bellen, omdat ik haar in de besmettelijke periode had gezien. Zij kon toen niet meer naar de verjaardag van haar kleindochter omdat de apenpokken vooral voor kinderen een risico vormen. 

Iedereen moet toegang hebben tot de meest actuele informatie, want het verandert de hele tijd. En als je een vlekje ziet op een vreemde plek, realiseer je dan dat het apenpokken kan zijn en laat je testen. Als we iets kunnen leren van de aidsepidemie dan is het wel dat stigmatisering alleen maar schade aanricht. Het beste wat we nu kunnen doen is daarvan leren en onszelf goed informeren.   

Voor meer informatie over de diagnose en behandeling van apenpokken kun je de website van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bezoeken. Tests zijn beschikbaar via de GGD of je huisarts.